Seksuele autonomie: zo belangrijk en vaak toch zo moeilijk
Seksuele autonomie draait om zelf kunnen beslissen over jouw seksualiteit en wat goed voelt voor jou. Het gaat zowel over het erkennen en aangeven van wat je wél wilt, als over het duidelijk maken van wat je níet wilt. Hoewel dit eenvoudig klinkt, hoor ik als seksuoloog NVVS Astrid Kremers vaak dat het in de praktijk ingewikkelder is dan het lijkt. Zelfs mensen die in andere aspecten van hun leven sterk en assertief zijn, ervaren soms dat ze op seksueel gebied minder goed voor zichzelf opkomen dan ze zouden willen.
Je bent niet alleen
Het is belangrijk te beseffen dat je niet alleen staat in deze uitdaging. Veel mensen, ongeacht hun leeftijd, opleiding, geslacht of relatievorm, ervaren druk of onzekerheid rondom seksualiteit. Het erkennen dat dit voor jou moeilijk is, getuigt van kracht en zelfbewustzijn. Door bewust stil te staan bij jouw seksuele autonomie en wat voor jou goed voelt, zet je een waardevolle stap richting een gezonder en bevredigender seksleven.
Zelfs mensen die in andere aspecten van hun leven sterk en assertief zijn, kunnen merken dat ze op seksueel gebied moeite hebben om voor zichzelf op te komen. Dit kan gevoelens van machteloosheid, schaamte en schuld oproepen, omdat je diep van binnen beseft dat de situatie niet goed is voor jou en niet aansluit bij jouw persoonlijke waarden en overtuigingen over seksualiteit.
Wat maakt seksuele autonomie zo uitdagend?
Of je nu een vaste relatie hebt, af en toe een seksuele partner hebt of single bent, seksuele autonomie kan een uitdaging zijn. Misschien heb je wel eens seks gehad, niet omdat je het echt wilde, maar omdat je het idee had dat het hoorde of moest. Het kan zijn dat je (seks)partner dominant is en frustratie of boosheid laat zien wanneer jullie behoeften niet overeenkomen met elkaar. Misschien vind je het ook lastig om te voelen wat jij echt wilt en om jouw wensen en grenzen duidelijk aan te geven.
Daar komt bij dat angst voor afwijzing, verlating of vreemdgaan van de ander je keuzes kan beïnvloeden. Misschien wil je ook niet overkomen als tuttig of moeilijk en stem je in met dingen die je eigenlijk niet wilt. Maar seksuele autonomie betekent dat jij bepaalt wat goed voelt, zonder te voldoen aan opgelegde ideeën of angsten. Het loslaten van deze overtuigingen is een belangrijke stap naar een vrijer en gezonder seksleven.
Het idee van ‘wie A zegt, moet B zeggen’
Veel mensen worstelen met het idee dat ‘wie A zegt, ook B moet zeggen’. Dit kan betekenen dat je denkt dat elke vorm van intimiteit automatisch moet leiden tot penetratie of een orgasme. Dit soort verwachtingen kan een grote druk leggen op je seksualiteit en intimiteit.
Gedachten zoals ‘Ik doe het maar om de ander tevreden te houden’ of ‘Het is makkelijker om mee te doen dan een discussie te voeren’ zijn herkenbaar voor veel mensen. Het gevolg is dat je misschien dingen doet die niet goed voelen of zelfs pijnlijk zijn, uit angst voor afwijzing of om conflicten te vermijden.
Vermijden in plaats van aangeven
Soms kiezen mensen ervoor om situaties waarin seks zou kunnen plaatsvinden zoveel mogelijk te vermijden, in plaats van openlijk aan te geven dat ze het niet willen. Dit kan allerlei vormen aannemen: eerder naar bed gaan, doen alsof je slaapt, romantische momenten vermijden, zorgen dat je niet bloot wordt gezien of niet meer samen slapen. Het zijn strategieën om ongemakkelijke situaties of conflicten te vermijden, maar ze kosten vaak veel tijd, energie en emotionele ruimte.
Hoewel deze manieren tijdelijk kunnen werken, versterken ze op de lange termijn vaak gevoelens van afstand en frustratie, zowel bij jezelf als bij de ander. Door deze patronen te doorbreken en jouw grenzen en behoeften helder te maken, kun je werken aan een gezonder en meer ontspannen seksleven, waarbij wederzijds begrip en respect centraal staan.
Stappen zitten richting seksuele autonomie
Het doorbreken van deze patronen begint met erkennen dat jouw gevoelens, wensen en grenzen ertoe doen. Seksuele autonomie betekent dat je transparant bent over wat goed voelt voor jou, ongeacht wat de ander daarvan vindt. Dit kan lastig zijn, vooral als de ander niet openstaat voor gesprekken of verandering.
Belangrijke stappen naar meer seksuele autonomie zijn:
- Het ontwikkelen van zelfbewustzijn: wat voelt goed en wat niet? Neem de tijd om stil te staan bij je eigen gevoelens en behoeften, zonder oordeel.
- Communicatie: durf open te praten over jouw behoeften en grenzen. Eerlijke gesprekken over wat je fijn vindt en wat niet helpen om wederzijds begrip te creëren.
- Grenzen respecteren: zowel jouw eigen grenzen als die van een ander. Dit betekent ook dat je ‘nee’ mag zeggen en dat je accepteert als de ander dat doet.
- Zoeken naar consensus: doen wat nu goed voelt voor beiden. Seksualiteit is een gedeelde ervaring en het is belangrijk om samen te ontdekken wat jullie beiden plezier en comfort geeft. Consensus gaat verder dan compromis; het gaat om het vinden van een manier waarop beide partijen zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelen.
Wat zou jij je beste vriend(in) of familielid adviseren?
Stel jezelf eens deze vraag: Wat zou ik mijn beste vriend(in), zus/broer of neef/nicht adviseren als die in mijn situatie zat? Vaak ben je voor een ander veel milder en duidelijker dan voor jezelf. Je zou je dierbare waarschijnlijk aanmoedigen om gevoelens serieus te nemen, grenzen te stellen en hulp te zoeken als dat nodig is.
Misschien zou je zeggen: “Jij verdient het om jezelf op de eerste plaats te zetten en een situatie te creëren die goed voelt voor jou.” Dit advies vol compassie en zorg is misschien precies wat jij nu ook aan jezelf kunt geven. Door jezelf te zien zoals je een dierbare zou zien, kun je stap voor stap toewerken naar meer respect voor jouw eigen seksualiteit en autonomie.
Alleen of samen hulp
Het kan zijn dat jij openstaat om hulp te zoeken, terwijl je (seks)partner daar minder voor voelt. Dat kan uitdagend en pijnlijk zijn, maar het betekent niet dat je geen stappen kunt zetten. Je bent welkom om alleen een gesprek met mij te voeren.
Samen kunnen we kijken hoe jij meer grip kunt krijgen op jouw seksualiteit en keuzes. Het versterken van jouw seksuele autonomie is een belangrijke stap naar een gezonde relatie met jezelf en met anderen. Een afspraak maken met mij is simpel: bel mij op 0610797061 of stuur mij het contactformulier. Een afspraak is mogelijk zonder wachtlijst en zonder verwijsbrief.