Borstkanker en seks: een verslag van mijn lezing

Op 24 april jl. gaf seksuologe Astrid Kremers op uitnodiging van Stichting Jong Borstkanker een presentatie over borstkanker en seks. Opvallend was dat er slechts zo’n vijftien vrouwen aanwezig waren, waarvan iets minder dan de helft hulpverlener. Seksualiteit blijkt toch een onderwerp waar veel vrouwen moeite mee hebben om over te praten, zeker als een hulpverlener niet (goed) weet hoe dit onderwerp aangesneden kan worden. Seksuologe Astrid Kremers heeft een praktijk in Utrecht in het Diakonessenhuis en praat makkelijk over seksualiteit. Dit doet ze onder andere in een wekelijkse column in De Telegraaf. Zo heeft ze een column geschreven naar aanleiding van de bijeenkomst.

Marie-Louise van de Hoef schreef een samenvatting van deze bijeenkomst.

Seksualiteit

Als je borstkanker krijgt, verandert er veel voor je. Zo ook de ervaring van seksualiteit. Er zijn verschillende factoren van invloed op hoe seksualiteit ervaren wordt; biologische factoren, psychologische factoren en sociale factoren.

Biologische factoren

Hierbij kun je denken aan het stadium waarin de ziekte zich bevindt en de verschillende behandelingen die je moet ondergaan. Door chirurgische ingrepen en/of bestraling bijvoorbeeld kan een belangrijke erogene zone verloren gaan. Ook kan er geen of minder gevoel in de borst(en) zijn. Bovendien is de bijbehorende pijn van invloed op hoe je seksualiteit ervaart.

Chemotherapie kan bijwerkingen geven die ook van invloed zijn, zoals uiterlijke verandering, misselijkheid, minder zin en aantasting van de slijmvliezen.

Door hormoontherapie zakt de oestrogeenspiegel, waardoor overgangsklachten kunnen optreden; zoals opvliegers, gewichtstoename en vaginale droogte. Pijn bij het vrijen, verkleving van het uitwendige deel van de clitoris en eerder een blaasontsteking na gemeenschap kunnen ook gevolgen hiervan zijn. Een verlaagd testosterongehalte kan minder zin en meer moeheid tot gevolg hebben. Bovendien kunnen behandelingen onvruchtbaarheid veroorzaken.

Psychologische factoren

Gedachten en gedrag zijn van invloed op hoe je je voelt. Als gevolg van het ziek zijn, kan er sprake zijn van verdriet, angst, boosheid en schaamte. Tegelijkertijd kan er ook een bewustzijn ontstaan waardoor er meer gekozen wordt voor kwaliteit van leven en voor meer intimiteit.

Sociale factoren

Je relatie met je partner is van invloed op en wordt beïnvloed door hoe je seksualiteit ervaart. Vrouwen hebben in het algemeen bijvoorbeeld meer zorgen om de effecten op de relatie dan mannen. Het merendeel van de mannen heeft geen verminderde seksuele behoefte, maar omdat we vaak denken voor elkaar ontstaan misverstanden.

Gevolgen

De gevolgen van deze factoren uiten zich in een aantal veranderingen, waaronder een verminderd verlangen, moeite om opgewonden te raken en niet, of met meer moeite tot een orgasme komen.

Wat kun je doen?

Communiceer met je partner over je gedachten en verlangens. Neem de tijd om te vrijen en plan het in wanneer je niet te moe bent. Seksuele opwinding is belangrijk om te vrijen zonder pijn, zeker wanneer er vaginale klachten zijn. Breng variatie aan en gebruik een glijmiddel (Premeno in overleg met je arts, sensilube of speeksel). Vergeet vooral niet elkaar complimenten te geven, te blijven zoenen en knuffelen en met elkaar te flirten!

Wees je bewust van je gedachten. Zet ze om naar gedachten die (of gedrag dat) bijdraagt aan je goed voelen. Bijvoorbeeld: “een vrouw zonder borst(en) is onaantrekkelijk” kun je omzetten naar een voor jou constructieve gedachte die bijdraagt aan hoe je je voelt (bijvoorbeeld “ik ben een mooie vrouw”). Goede tip hierbij is om je te bedenken wat je tegen een goede vriend(in) zou zeggen, i.p.v. tegen jezelf.
Wanneer je je niet aantrekkelijk voelt, kun je ook dingen doen waardoor je je aantrekkelijker voelt. Door meer tijd aan je make-up en kleding te besteden. Tijd om je mooie hakjes weer uit de kast te trekken!

Wanneer je jezelf minder aantrekkelijk vindt doordat je aankomt, kijk dan of het mogelijk is om je eetgewoonten en beweging aan te passen.

Neem de tijd om afscheid te nemen van je ‘oude seksleven’. Dit is echt een rouwproces, dus heb er aandacht voor. Probeer je ook te focussen op plezier in plaats van op datgene wat er niet meer is.

Opvliegers kunnen een domper zijn op de pret; katoenen kleding en katoenen beddengoed en een ventilator in de buurt kunnen verlichting geven.

Wanneer je erg gespannen bent, kunnen ontspanningsoefeningen je helpen te ontspannen. Ademhalingsoefeningen zijn hiervoor erg geschikt; die kun je op ieder moment van de dag doen (je adem heb je tenslotte altijd bij je) en als je dit regelmatig doet, heeft dit een positief effect op hoe je je gedurende de dag (en nacht!) voelt.

Conclusie

Belangrijkste boodschap van Astrid: praat over seksualiteit! En doe dat op een manier die het beste bij jou past.

Het hele artikel kunt u ook hier lezen.