Seks en geloof: seksualiteit en intimiteit binnen religie en relatie

Veel mensen die geloven zoeken hulp bij mij als seksuoloog NVVS. Zij willen hun seksualiteit en hun relatie vormgeven op een manier die past bij hun geloof én bij hun persoonlijke verlangens. Ieder mens, ieder geloof en ieder levensverhaal is anders. Wat voor de één steunend en verbindend is, kan voor de ander juist spanning of onzekerheid oproepen. In dit artikel verken ik een aantal thema’s die ik vaak hoor in mijn seksuologiepraktijk. Mensen vertellen me dat hun geloof zowel steunend als remmend kan werken. Door hier samen respectvol naar te kijken kunnen waardevolle veranderingen ontstaan en seksuele problemen worden opgelost.

Het rem- en gaspedaalmodel

De wetenschap beschrijft het dual control model of sexual response: ons seksueel functioneren wordt beïnvloed door zowel stimulerende als remmende factoren.

• Stimulerende factoren (het gaspedaal) vergroten verlangen en opwinding
• Remmende factoren (het rempedaal) remmen verlangen en opwinding

Iedereen heeft zijn eigen rem en gaspedaal. Geloof kan beide kanten beïnvloeden: het kan steun geven en veiligheid bieden, maar soms ook druk en onzekerheid veroorzaken.

Hoe geloof positieve invloed kan hebben op seksualiteit en relaties

Ik hoor in mijn praktijk regelmatig dat geloof positieve invloed heeft op seksualiteit en relaties. Uit onderzoek blijkt dat religieuze betrokkenheid vaak samengaat met stabiliteit, gedeelde waarden en een sterk gevoel van verbondenheid. Dit kan een krachtig fundament zijn voor intimiteit en plezier.

Voorbeelden hiervan zijn:

• Verbinding en zorgzaamheid: partners nemen hun relatie serieus en zorgen liefdevol voor elkaar
• Duidelijke waarden: kaders kunnen veiligheid en voorspelbaarheid geven
• Respect en aandacht: in veel tradities staat waardigheid centraal, wat kan bijdragen aan zorgvuldige intimiteit
• Gemeenschapssteun: steun vanuit de geloofsgemeenschap kan relaties verstevigen
• Kracht van hoop: geloven kan helpen om vertrouwen te houden, ook wanneer er moeilijkheden zijn in de relatie of seksualiteit
• Veiligheid van wachten: voor sommige stellen is het fijn dat er duidelijke grenzen zijn, waardoor seks pas na het huwelijk ontdekt wordt, met een gevoel van exclusiviteit en toewijding
• Stabiliteit en commitment: religieuze waarden rond trouw en verantwoordelijkheid kunnen bijdragen aan duurzame relaties en tevredenheid
• Troost bij spanning: geloof kan rust en steun bieden in periodes van onzekerheid of ziekte, waardoor intimiteit een bron van kracht blijft
• Positieve focus op het genieten van de ander: in sommige tradities ligt nadruk op het belang dat beide partners plezier ervaren, wat juist verbindend en versterkend kan werken

Deze factoren kunnen het gaspedaal indrukken en zo ruimte geven voor liefdevolle, veilige en betekenisvolle seksualiteit. Daarnaast kan het geloof ook remmende factoren hebben. Laten we dat ook eens verkennen.

Schaamte, schuld en masturberen

Religieuze boodschappen over reinheid en kuisheid kunnen gevoelens van schaamte en schuld oproepen. Dat kan leiden tot vermijding van intimiteit, minder plezier bij vrijen en spanning rond aanraking. Uit onderzoek weten we dat een sterke nadruk op reinheid samen kan hangen met meer pijnklachten en seksuele ontevredenheid, vooral bij vrouwen.

Veel mensen, vooral vrouwen, vertellen mij dat zij hebben geleerd dat seksuele fantasieën en masturbatie niet mogen. Wanneer zij dit toch doen, voelen ze zich vaak schuldig of zelfs zondig. Dit kan maken dat ze hun eigen lichaam en seksualiteit minder goed leren kennen en minder ontdekken wat ze fijn vinden. Het is belangrijk om te weten dat veel mensen hiermee worstelen, dat is heel menselijk. Ook hoor ik dat mensen zich afvragen of masturberen binnen het huwelijk schadelijke gevolgen kan hebben voor de seksualiteit samen.

Respect voor deze overtuiging én verkennen wat voor jou nu goed voelt kan een uitdaging zijn. Sommige mensen ervaren dat het waardevol is om te onderzoeken welke rol masturbatie in hun leven mag hebben, bijvoorbeeld om hun lichaam beter te leren kennen en daardoor een leuker seksleven samen te hebben. Voor anderen is het juist belangrijk om de seksuele energie binnen de relatie te houden en niet te masturberen.

Ook hoor ik regelmatig dat mensen zich afvragen of masturberen (wel) mag als je geen relatie hebt. Sommigen voelen zich schuldig omdat zij hebben geleerd dat seksualiteit alleen binnen een huwelijk of relatie hoort. Tegelijkertijd kan masturbatie juist als vrijgezel een passende manier zijn om je seksualiteit vorm te geven. Hoe je hiermee omgaat, hangt sterk samen met je persoonlijke waarden en overtuigingen. Samen met een seksuoloog NVVS kan je onderzoeken wat bij jou past, met compassie en respect.

Druk rondom de huwelijksnacht

In veel religieuze tradities geldt dat seks pas na het huwelijk mag. Sommige stellen ervaren dat als steunend en duidelijk. Tegelijkertijd kan dit leiden tot prestatiedruk:

• Het gevoel dat het op de huwelijksnacht moet lukken
• Of dat seks heel snel na het huwelijk moet plaatsvinden

Wanneer alles in één moment moet samenkomen, kan dit leiden tot pijn bij het vrijen, prestatiedruk bij de man en spanning bij beiden.

Ik hoor in mijn praktijk vaak dat stellen die vóór het huwelijk geen seks hebben gehad, er soms jaren over doen om van friemelen en strelen naar geslachtsgemeenschap te gaan. Dus het is heel menselijk om jezelf en elkaar de tijd gunnen om seksualiteit stap voor stap te ontdekken. Dat kan helpend zijn om samen te bouwen aan een langdurig, plezierig seksleven.

Sommige cliënten herkennen de paradox van purity-culture: jarenlang horen dat je je lichaam rein moet houden, en daarna direct in het huwelijk moeten genieten. Dit plotselinge omschakelen kan spanning en blokkades veroorzaken.

Wanneer kennis en voorbeelden ontbreken

Veel cliënten vertellen mij dat er thuis nooit open over seksualiteit is gesproken. Soms zijn er vooral negatieve boodschappen meegegeven of ontbreekt basiskennis. Dit kan ertoe leiden dat:

• Het lichaam en seksualiteit onbekend voelt
• Het moeilijk is om te weten wat plezierig is
• Er onzekerheid ontstaat over wat normaal en gezond is

Als seksuologen horen wij regelmatig hardnekkige mythes over het maagdenvlies. Bijvoorbeeld dat je aan dit vlies zou kunnen zien of iemand nog maagd is, of dat het altijd pijn doet of bloedt bij de eerste keer. Zulke overtuigingen veroorzaken vaak onnodige angst en spanning.

Daarnaast hoor ik vaak dat mensen in hun gezin weinig flirten of speels contact tussen hun ouders hebben gezien. Dit gemis aan modelling kan het lastiger maken om zelf op een ontspannen en nieuwsgierige manier met intimiteit om te gaan.

Goede en betrouwbare informatie kan hierin veel verschil maken. Samen met een seksuoloog NVVS kennis opdoen en oefenen in communiceren helpt om met meer rust, plezier en vertrouwen seksualiteit te ontdekken.

De rol van de vrouw in seksualiteit

Binnen sommige geloofsgemeenschappen leeft het idee dat seks vooral een huwelijkse plicht is. Dan lijkt het plezier van de vrouw minder belangrijk, wat gevoelens van ongelijkheid kan geven.

Ik hoor in mijn praktijk ook vaak dat mannen vaker seks vóór het huwelijk hebben dan vrouwen. Dit wordt in sommige culturen meer getolereerd of geaccepteerd. Daardoor kan er een verschil in ervaring ontstaan na het huwelijk: de man heeft soms meer seksuele ervaring, terwijl de vrouw nog moet ontdekken wat ze fijn vindt. Dit verschil kan ervoor zorgen dat het tempo van seksualiteit verkennen voor de vrouw te hoog ligt, wat spanning en onzekerheid oproept.

Aan de andere kant hoor ik ook verhalen waarin juist sterk wordt benadrukt dat de vrouw moet genieten en dat de man daar veel aandacht aan besteedt. Dat is heel waardevol, en kan ook leiden tot druk: de vrouw kan dan voelen dat ze nu móét klaarkomen omdat de man zo zijn best doet. Ook dit kan een remmende factor zijn.

Negatieve boodschappen over seksuele en relationele variatie

Sommige cliënten groeien op met overtuigingen dat homoseksualiteit, biseksualiteit, trans- of non-binaire identiteit of polyamorie verkeerd zijn. Dit kan zorgen voor schaamte, geheimhouding en het gevoel jezelf niet te mogen zijn. Het leidt vaak tot innerlijke strijd, eenzaamheid, angsten en depressie.

Iedere mens, ieder geloof, iedere cultuur en ieder verhaal is anders. In mijn praktijk luister ik met aandacht en zonder oordeel naar jouw persoonlijke verhaal.

Verschillende geloven in een relatie

In relaties waar beide partners hetzelfde geloof delen, kan dat zorgen voor verbinding en gedeelde waarden. Uit onderzoek weten we dat religieuze betrokkenheid soms samengaat met hogere relatietevredenheid.

Maar er zijn ook uitdagingen, zeker wanneer partners een verschillend geloof hebben of als één partner gelooft en de ander niet. Dan kunnen vragen spelen als:

• Hoe gaan we om met verschillen in waarden en regels rond seksualiteit?
• Hoe bespreken we opvoeding en seksuele voorlichting van onze kinderen?
• Hoe vinden we een manier om intimiteit vorm te geven die voor ons beiden klopt?

Deze gesprekken vragen zorg en openheid. Vaak geeft het opluchting en verbondenheid wanneer stellen leren dat er geen juiste manier bestaat, maar dat ze sámen mogen ontdekken wat bij hen nu past.

Praten met kinderen over seksualiteit

Veel ouders vragen mij hoe ze hun kinderen binnen hun geloof waarden kunnen meegeven, zonder schaamte en mét ruimte om zelf te ontdekken. Vaak spelen daarbij zorgen: “Als ik erover praat, stimuleer ik mijn kind dan niet om eerder seks te hebben?” Dat is een voor velen een begrijpelijke angst. Uit onderzoek weten we echter dat het tegendeel waar is. Kinderen en jongeren die eerlijke, betrouwbare informatie krijgen, nemen juist vaker weloverwogen en latere beslissingen en ervaren meer veiligheid in relaties.

Dit kan gaan over:

• Het kunnen aangeven van wensen en grenzen 
• Het doorbreken van taboes en negatieve boodschappen
• Het bieden van eerlijke en respectvolle informatie
• Het meegeven dat seksualiteit draait om voelen, communicatie en sensitieve afstemming

Ik hoor ook vaak dat ouders onzeker zijn over hóe ze dit gesprek kunnen voeren. Ze willen hun kinderen beschermen, maar missen soms zelf voorbeelden van openheid uit hun eigen opvoeding. Dat maakt het extra spannend.

Weet dat je als ouder de ruimte mag voelen om dit te leren en dat het normaal is om je onzeker te voelen. Een gesprek met een seksuoloog NVVS kan helpen om woorden te vinden, je zorgen te verkennen en praktische handvatten te krijgen. Zo kun je op een manier die bij jou, je geloof en je kind past een liefdevolle basis leggen voor de seksuele en relationele ontwikkeling van je kind.

Omgaan met romantiek, erotiek en porno

Cliënten vragen zich geregeld af: mag ik romantische films of erotiek kijken? Wat als ik stiekem porno kijk en bang ben voor afkeuring? Soms vragen mensen mij of er sprake is van een pornoverslaving, wat veel spanning kan geven in relaties.

Ik hoor vaak dat er verschillen in ideeën bestaan tussen partners. Vrouwen geven geregeld aan dat zij hier afwijzender tegenover staan, het soms verafschuwen of ervaren dat porno kijken voelt als vreemdgaan. Voor de mannelijke partner kan het minder beladen voelen en gezien worden als ontspanning of nieuwsgierigheid.

Juist in deze verschillen is het belangrijk om actief naar elkaar te luisteren, sensitief af te stemmen en te werken aan een relatie waar zowel ruimte als eerlijkheid wordt ervaren.

Uit onderzoek weten we dat niet zozeer het gebruik zelf bepalend is, maar vooral de morele incongruentie – wanneer gedrag niet past bij je waarden – stress veroorzaakt bij de kijker naar porno. Compulsief seksueel gedrag komt niet vaker voor bij gelovigen, maar de ervaren probleemlast kan groter zijn. Schaamte, liegen, verzwijgen en geheimhouding vergroten vaak de stress in relaties.

10 tips om je eigen weg te vinden

1. Sta stil bij je eigen waarden: schrijf op wat voor jou belangrijk is
2. Zoek betrouwbare informatie: kennis helpt om hardnekkige overtuigingen te toetsen 
3. Praat met je partner: deel open wat je voelt, ook als dat spannend is
4. Erken je gevoelens: ze horen bij jou en verdienen aandacht
5. Zoek steun: bij vrienden, een gemeenschap of een professional die ervaring heeft met geloof en seksualiteit
6. Onthoud dat pijn niet bij seks hoort: pijn is een alarmbel van je lichaam, gun jezelf tijd en ruimte om te ontdekken wat fijn is
7. Focus op plezier, niet op performance: gun jezelf verbondenheid en genot, het gaat niet om moeten presteren
8. Luister naar je lichaam: oefen in opmerken van lichaamssignalen zoals spanning, ontspanning of opwinding en respecteer je wensen en grenzen
9. Oefen in communiceren over seks en gevoelens: benoem wensen, verlangens en grenzen stap voor stap
10. Zie verschil in verlangen als normaal: partners willen niet altijd hetzelfde, helpend is om af te stemmen en te zoeken naar wat voor jullie nu goed voelt

Samen zoeken naar balans

Seksualiteit binnen een gelovig leven vraagt zorg en aandacht. Het is misschien niet altijd eenvoudig om de juiste balans te vinden tussen overtuiging, verlangen en verbondenheid. Toch zie ik in mijn praktijk dat er prachtige stappen gezet kunnen worden zodra er ruimte is om deze thema’s te verkennen.

Uitnodiging om een afspraak te maken

Wil je meer rust, vrijheid en plezier ervaren in je seksualiteit, passend bij jouw geloof of jullie relatie? Je bent van harte welkom in mijn praktijk. Samen kunnen we onderzoeken wat voor jou goed voelt. Je kunt hier een afspraak maken met mij.