Intimiteit en seksualiteit vermijden: redenen én oplossingen

Het vermijden van intimiteit en seksualiteit komt vaker voor dan je misschien denkt. Als seksuoloog NVVS bied ik, Astrid Kremers, een veilige en begripvolle plek om hierover te praten. Vermijding van seksualiteit kan gepaard gaan met een complex geheel aan emoties, onzekerheden en verwachtingen en kan samenhangen met relatieproblemen. Belangrijk om te weten is dat je absoluut niet de enige bent die hiermee worstelt en dat er mogelijkheden zijn om verandering aan te brengen. Er zijn behandelingen en interventies beschikbaar die je kunnen helpen om jouw seksualiteit op een manier te ervaren die past bij jouw behoeften. Je kunt weer in liefdevolle verbinding komen met jezelf en je partner.

Waarom vermijden mensen intimiteit en seksualiteit?

Er zijn talloze redenen waarom iemand intimiteit of seksualiteit zou vermijden, en vaak zijn deze redenen persoonlijk en uniek. Uit mijn ervaring in de praktijk zijn hier enkele veelvoorkomende oorzaken:

• Negatieve verwachtingen of ervaringen: Als iemand in het verleden negatieve ervaringen heeft gehad met seks, zoals pijn of ongemak, kan dat leiden tot angst en afkeer. Veel mensen ervaren hierdoor remmingen, maar deze zijn behandelbaar, bijvoorbeeld door middel van psycho-educatie en het doorbreken van angstcircuits.

• Verschillen in seksuele verlangens: Het is heel normaal dat partners niet altijd dezelfde behoefte aan seks hebben. Dit kan onzekerheid en frustratie veroorzaken, waardoor seks uiteindelijk wordt vermeden. Het is belangrijk om te erkennen dat verlangen niet altijd spontaan opkomt, maar gestimuleerd kan worden door een veilige en liefdevolle omgeving.

• Wie ‘a’ zegt hoeft moet ‘b’ te zeggen: Het is belangrijk om te beseffen dat je je eigen tempo mag bepalen als het gaat om seksualiteit en intimiteit. Je hoeft grote stappen te zetten. Een veelvoorkomend idee is dat als je aan iets begint, je het moet afmaken – “wie ‘a’ zegt, moet ‘b’ zeggen” – maar dat hoeft niet. Seksuele interacties hoeven niet in een vast script te passen. Seksuele autonomie betekent dat je zelf kiest wat voor jou goed voelt. Niks moet, alles kan. Zolang het maar plezierig is.

• Faalangst: De angst om niet te voldoen aan de verwachtingen – van jezelf of van je partner – kan ertoe leiden dat je liever helemaal geen seks hebt dan het risico neemt om teleur te stellen. Dit kan versterkt worden door de prestatiedruk die in onze cultuur rond seksualiteit heerst.

• Seksuele problemen: Problemen zoals pijn, erectieproblemen of moeilijkheden met opwinding of orgasme kunnen schaamte en angst voor seks veroorzaken. Veel mensen met deze problemen vermijden seks om teleurstelling of afwijzing te voorkomen.

• Vreemdgaan: Vertrouwensbreuken binnen een relatie, zoals vreemdgaan, kunnen leiden tot emotionele en seksuele vermijding. Het herstellen van vertrouwen vergt geduld en communicatie, maar met professionele begeleiding is het mogelijk om de seksuele verbinding te herstellen.

• Seks wordt saai: Wanneer seksualiteit als eentonig of voorspelbaar wordt ervaren, kan het verlangen naar seks sterk afnemen. Gebrek aan variatie in het seksuele repertoire kan ervoor zorgen dat je seks gaat zien als een routine in plaats van een plezierige, spannende ervaring. Dit kan leiden tot vermijding, omdat de verwachting van een saai seksleven het plezier en de opwinding doet verdwijnen.

• Geen prioriteit – te druk met andere dingen: In ons drukke leven wordt seksualiteit vaak op de achtergrond geschoven. Werk, kinderen, huishoudelijke taken en sociale verplichtingen kunnen ertoe leiden dat seks geen prioriteit krijgt. Mensen vertellen me vaak dat ze ‘geen tijd’ hebben voor seks, dat ‘het er niet van gekomen is’ en dat intimiteit en romantiek daardoor op de lange baan worden geschoven. Dit leidt tot een vicieuze cirkel waarin seksuele vermijding toeneemt.

• Ziekte, ongemak of vermoeidheid: Fysieke gezondheid speelt een grote rol in het seksuele welzijn. Mensen met chronische ziektes, pijnklachten of constante vermoeidheid kunnen seksuele interacties vermijden uit angst voor pijn of ongemak. Het ervaren van fysieke of bijwerkingen van medicatie kan ervoor zorgen dat seks geen aangename ervaring meer is en dus vermeden wordt

• Psychische oorzaken: Psychische problemen zoals depressie, angststoornissen, of trauma kunnen een grote invloed hebben op het seksuele verlangen en functioneren. Mensen met psychische klachten kunnen moeite hebben om zich emotioneel en lichamelijk open te stellen voor intimiteit, wat leidt tot vermijding van seksuele interacties. Ook kan de impact van medicatie voor psychische klachten bijdragen aan seksuele problemen.

• Geen sekspartner hebben: Of je nu single bent of in een relatie waarin seksualiteit op de achtergrond is geraakt, het ontbreken van een seksuele partner kan ervoor zorgen dat je minder actief bezig bent met je eigen seksuele verlangens. Dit kan op de lange termijn leiden tot een verminderde zin in seks. 

Verhalen uit mijn seksuologiepraktijk

In mijn praktijk hoor ik vaak hoe mensen onbewust en vanuit angst steeds meer aspecten van intimiteit en seksualiteit gaan vermijden. Dit gebeurt vaak vanuit het idee dat wie ‘A’ zegt ook ‘B’ moet zeggen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, zoals niet samen naar bed gaan, geen romantische sfeer creëren met bijvoorbeeld kaarsen of muziek, of het bewust vermijden van sexy lingerie. Sommige stellen stoppen met (tong)zoenen, samen douchen of stoppen met daten. Dit laatste kan betekenen dat ze geen date night meer plannen met hun eigen partner of dat ze bewust geen stappen zetten richting een nieuwe date met een mogelijke partner, uit angst dat dit zal leiden tot seks.

Daarnaast hoor ik dat mensen vaak veel gaan werken, zich verliezen in tv kijken en gamen of vermijdingsgedrag vertonen zoals niet samen op de bank zitten, omdat ze bang zijn dat dit zou leiden tot verdere intieme stappen. Ook zie ik dat lieve of stoute appjes niet meer worden gestuurd, terwijl zulke kleine uitingen van affectie en verlangen juist kunnen helpen om de druk weg te nemen en de verbinding te herstellen. Deze patronen ontstaan vaak uit angst voor pijn, faalangst, onzekerheid, of de vrees om hun partner te moeten afwijzen. Door steeds meer te vermijden, verliezen stellen het contact met de kleine, intieme momenten die juist vaak wél fijn zijn voor beide partners.

Zin in seks komt niet ‘aanwaaien’

Een veelvoorkomend misverstand is dat zin in seks zomaar spontaan komt opzetten, maar in werkelijkheid heeft zin in seks fijne seksuele prikkels in een fijne context. Wanneer je intimiteit of seksualiteit steeds meer vermijdt, is het niet vreemd dat je ook steeds minder zin in seks krijgt. Zoals ik vaak in mijn praktijk uitleg: If you don’t use it, you lose it. Wanneer je plezierige seksuele interacties uit de weg gaat, zal je zin in seks vanzelf verder dalen. Het is daarom belangrijk om je seksuele relatie, of het nou met jezelf is of met de ander, te voeden met positieve ervaringen, hoe klein ze ook zijn.

Positieve seksuele ervaringen activeren het beloningssysteem in je hersenen. Wanneer je fijne momenten deelt, zoals affectie, intimiteit of zelfs gewoon een intiem gesprek, bevordert dit niet alleen het gevoel van verbondenheid, maar ook je zin in seks. Hierdoor neemt je lichaam de wereld als het ware waar door een roze bril. Door het vermijden van plezierige seksualiteit kan je testosteronniveau dalen, een hormoon dat ook bij vrouwen een rol speelt bij seksualiteit. Regelmatig positieve seksuele belevingen toe te ervaren helpen om zin te krijgen.

Dit verklaart ook waarom het cruciaal is om seksuele prikkels en fijne momenten te blijven koesteren. Door bewust tijd te maken voor intieme momenten en leuke ervaringen, stimuleer je het verlangen en houd je jouw zin in seks levendig.

Hoe kunnen we seksuele vermijding aanpakken?

Er zijn verschillende manieren om vermijding te verhelpen, natuurlijk afhankelijk van je unieke situatie. Hier zijn enkele oplossingen belangrijke oplossingen:

• Voelen: Seksualiteit begint bij leren voelen. Het is essentieel om je eigen lichaam te leren kennen en je bewust te worden van wat je prettig vindt. Door stil te staan bij je lichamelijke sensaties, zonder druk om direct over te gaan op seksuele handelingen, kun je het plezier in aanraking en intimiteit herontdekken. Leer meer te focussen op aanrakingen, ademhaling en wat jouw lichaam jou vertelt in het hier en nu.

• Communicatie: Open en eerlijke gesprekken met je partner zijn cruciaal. Door te praten over je verlangens, grenzen en onzekerheden kunnen jullie samen naar oplossingen zoeken. Communicatie over seksualiteit is een van de belangrijkste sleutels om seksuele problemen op te lossen.

•  Afstemmen: Afstemming met je partner is van groot belang. Dit betekent niet alleen aandacht voor je eigen verlangens, maar ook het luisteren naar de wensen van je partner. Samen kunnen jullie op een liefdevolle manier ontdekken wat voor beiden fijn voelt. Door openlijk te communiceren en samen de seksuele rem- en gaspedaalfactoren te bespreken, kunnen jullie de seksuele verbinding versterken. Dit zorgt voor een evenwichtige seksuele relatie, waarin beiden zich gezien en gehoord voelen.

• Aandacht op het hier en nu: Vaak raken mensen tijdens seksuele interacties afgeleid door negatieve gedachten of zorgen over hun performance. Door mindfulness te integreren in je seksuele leven, kun je leren om je aandacht meer op het hier en nu te richten. Dit vergroot het plezier en vermindert de prestatiedruk. Het gaat niet om perfectie, maar om de ervaring en verbinding.

• Creëer positieve seksuele ervaringen: Door alleen of samen fijne, ontspannen momenten te beleven, bouw je positieve associaties op met intimiteit en seksualiteit. Wanneer je vaker prettige ervaringen hebt, zal ook de verwachting ontstaan dat wat er gebeurt fijn zal zijn. Dit helpt enorm om vermijding rondom seks te verminderen.

• Brede visie op seks: Seks gaat veel verder dan alleen penetratie. Het is belangrijk om een brede visie op seks te ontwikkelen, waarin ook intimiteit, aanraking, en emotionele verbinding een grote rol spelen. Seks kan net zo goed bestaan uit strelingen, (tong)zoenen, en tedere momenten van genegenheid. Door de focus te verleggen naar al deze aspecten, creëer je een rijkere seksuele beleving.

• Afwijzen of afgewezen worden zien als verschil in verlangen: Een belangrijk inzicht is dat afwijzing of afgewezen worden niet moet worden gezien als een persoonlijke afwijzing, maar als een verschil in verlangen op dat moment. Het is normaal dat de seksuele behoeften van partners variëren, en het erkennen van deze verschillen zonder schuldgevoel kan veel stress en spanning wegnemen. Dit helpt om de druk te verminderen en vermijding tegen te gaan.

• Focus op veiligheid en vertrouwen: Een veilige omgeving waarin je je gerespecteerd en gesteund voelt, is essentieel voor een gezond seksleven. Het herstellen van vertrouwen is hierbij een belangrijk onderdeel. EFT (Emotionally Focused Therapy) kan hierbij enorm ondersteunen. 

• Seksuele autonomie: Doen wat goed voelt voor jou op dat specifieke moment is van groot belang. Dit betekent dat je zelf bepaalt wat je wilt en nodig hebt, zonder druk dat er iets moet. Kleine stappen kunnen een groot verschil maken, zoals het beginnen met knuffels of aanrakingen, zonder verdere verwachtingen.

• Leefstijlinterventies: Een gezonde leefstijl, inclusief regelmatige beweging, goede voeding en voldoende slaap, speelt een grote rol in het verbeteren van zowel de fysieke als mentale gezondheid en kan helpen om seksuele plezier vergroten.

• Professionele hulp: Als seksuele vermijding een diepgeworteld probleem is, kan professionele hulp van een seksuoloog NVVS zoals ik nuttig zijn. Samen kunnen we de onderliggende oorzaken aanpakken en oplossingen vinden die specifiek voor jou werken. Therapieën zoals Acceptance and Commitment Therapy (ACT) kunnen helpen om anders te leren omgaan met negatieve gedachten en gevoelens rondom seksualiteit.

Een uitnodiging

Het vermijden van intimiteit of seksualiteit kan erg lastig zijn en grote relationele problemen veroorzaken. Gelukkig is het mogelijk om hierin verandering aan te brengen. Het is normaal om hulp nodig te hebben en om tijd te nemen om te groeien op dit gebied. Als je ondersteuning zoekt, ben ik er om je te helpen. Samen kunnen we werken aan het (her)ontdekken van je seksuele verlangens en grenzen, op een manier die goed voelt voor jou. Jouw seksuele autonomie staat voorop, jij bepaalt welke stappen je wilt zetten. 

Heb je last van seksuele vermijding? Neem contact met mij op. Samen kunnen we werken aan een liefdevolle oplossing. Mocht je vragen hebben of problemen ervaren weet dan dat ik maatwerk bied. Voel je vrij om contact met me op te nemen via het contactformulier of bel me tijdens kantoortijden op 0610797061. Je staat er niet alleen voor, ik ben er voor je! Ik sta klaar om je in dit proces te ondersteunen.

Het allerbeste gewenst en wellicht tot later,

Astrid Kremers, seksuoloog NVVS