Mentale load bij vrouwen in een heterorelatie en de impact op seksueel verlangen en seksuele opwinding

In mijn spreekkamer hoor ik het vaak. Vrouwen vertellen mij: “Hij wil best helpen, maar ík moet overal aan denken.” Of: “Als ik het niet regel gebeurt er niks. En dan moet ik ook nog zin hebben in seks.”

Herken je dat? Je zit in een heteroseksuele relatie, met of zonder kinderen, misschien heb je een serieuze baan. Op papier lijkt het verdeeld: hij kookt, doet boodschappen, brengt de kinderen naar sport. Alleen voelt het voor jou toch alsof jij de regisseur bent van jullie hele leven. Jij onthoudt alles, plant alles, overziet alles.

Dat onzichtbare deel heet de mentale load. En die mentale load raakt rechtstreeks aan je vermogen om te ontspannen, opwinding te voelen en seksueel verlangen toe te laten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat vrouwen nog steeds een groot deel van de cognitieve en emotionele regeltaken dragen en dat dit samengaat met meer stress, vermoeidheid en klachten van somberheid. 

In dit artikel neem ik je mee in wat er gebeurt in je hoofd en in je lichaam, waarom dit bij vrouwen zo vaak speelt, wat ADHD bij je partner kan doen met de verdeling en hoe je stap voor stap ruimte kunt maken voor meer ontspanning, plezier en seksuele autonomie.

Wat is mentale load precies

De mentale load is het onzichtbare denkwerk achter alle praktische taken in huis en in de relatie. Onderzoek noemt dit ook wel cognitieve huishoudelijke arbeid of cognitive labor. 

Denk bijvoorbeeld aan:

• onthouden dat de gymtas op dinsdag mee moet
• vooruitdenken dat de regenlaarzen te klein worden
• in je hoofd de agenda’s van iedereen naast elkaar leggen
• aanvoelen hoe het met de kinderen gaat
• nadenken over de relatie en de sfeer

Het is een mix van denken, plannen en emotioneel afstemmen. Dat maakt het intensief.

Hoe voelt mentale load in het dagelijks leven

Ik hoor vaak zinnen als:

• “Mijn hoofd staat nooit uit.”
• “Zelfs als ik op de bank zit ben ik lijstjes aan het maken.”
• “Hij vraagt: zeg maar wat ik moet doen, dan doe ik het. Maar dat ís juist het probleem.”

Misschien herken jij:

• naar bed gaan met een maalstroom in je hoofd
• in de seks nog bezig zijn met de vaatwasser of de mail van morgen
• moeite hebben met mindfulness of ontspanningsoefeningen
• het gevoel dat jij van jullie twee het overzicht heeft

Dat alles vreet energie en het zet als het ware je interne rem op seks aan.

Waarom ligt de mentale load zo vaak bij vrouwen

Onderzoek laat zien dat vrouwen niet alleen meer praktische taken doen, maar óók een groter deel van het denkwerk en de emotionele zorg dragen. Die ongelijkheid is bij cognitieve taken zelfs groter dan bij de zichtbare, fysieke taken. 

Een paar veelvoorkomende patronen die ik hoor:

• Jij hebt van huis uit geleerd om te zorgen en controle te houden
• Je partner heeft geleerd dat hij “wel helpt” als jij het aangeeft
• Als jij dingen uit handen geeft gaan ze anders dan jij zou doen, waardoor je ze snel weer terugpakt
• De wereld verwacht impliciet dat jij het “projectgezin” managet, zeker als er kinderen zijn

Zo ontstaat een soort automatische rolverdeling. Niet omdat jij “te perfectionistisch” bent of hij “lui” is, maar omdat patronen zich jarenlang zo gevormd hebben.

In EFT termen: jullie belanden in een interactiepatroon waarin jij meer in de aanjagende, zorgende positie staat en je partner meer volgend wordt. Dat heeft niet alleen impact op de sfeer in huis, maar ook op intimiteit en seks.

Een vol hoofd als rem op verlangen en opwinding

In mijn artikel over rem en gas in je seksleven leg ik uit hoe seksaueel verlangen en opwinding werkt als een samenspel tussen dingen die het gas indrukken en dingen die de rem intrappen.

• Het gas: aanraking, fantasie, veiligheid, speelsheid, verbondenheid
• De rem: stress, zorgen, prestatiedruk, gevoel tekort te schieten, conflict

De mentale load hoort heel duidelijk bij het rempedaal.

Als jij in bed ligt en je hoofd loopt over met:

• “Heb ik de opvang al gemaild”
• “Wanneer was die afspraak bij de tandarts”
• “Ik moet morgen die presentatie nog afmaken”

dan is je brein niet in de stand van ontvangen, voelen en genieten, maar in de stand van managen, controleren en voorkomen dat er iets misgaat. Het sympathische zenuwstelsel is overactief.

Onderzoek laat zien dat dagelijkse stress bij vrouwen samenhangt met minder verlangen en minder opwinding. Dat past bij het zogeheten dual control model: opwinding wordt bepaald door een balans tussen excitatie en remming. Stress en mentale druk versterken juist die remming. 

Je bent dus niet “raar” als je merkt dat je minder zin hebt. Je systeem reageert logisch op een te volle emmer.

Als je partner ADHD heeft

Vrouwen met een partner met ADHD vertellen mij dit bijna altijd:

“Ik hou van hem, hij is creatief en grappig, toch voelt het alsof ik zijn manager ben.”

Bij ADHD horen vaak:

• moeite met plannen en organiseren
• sneller dingen vergeten
• tijd minder goed aanvoelen
• sneller afgeleid zijn

Uit onderzoek en klinische ervaring weten we dat dit ertoe kan leiden dat de niet ADHD partner automatisch meer regelt en draagt.

Dat kan er zo uitzien:

• Jij bewaakt alle afspraken en deadlines
• Jij corrigeert of herinnert je partner vaak
• Jij hebt het gevoel dat jij de volwassene bent en hij het “grote kind”

In EFT termen schuift de relatie dan naar een ouder kind dynamiek, in plaats van twee gelijkwaardige partners. Intimiteit en seksuele aantrekkingskracht hebben het daar zwaar.

Belangrijk: dit is geen beschuldiging richting een partner met ADHD. ADHD is geen onwil, het is een andere manier waarop het brein werkt. Maar het vraagt wel om bewuste, gezamenlijke keuzes zodat de mentale load niet bijna volledig bij jou terechtkomt.

Wat doet stress met je lichaam en met seks

In mijn artikel over stress en seksualiteit beschrijf ik hoe het lichaam onder stress in een soort waakstand komt.

Bij langdurige mentale load zie je vaak:

• gespannen spieren, vooral nek, schouders en bekken
• onrustige slaap
• moeite met focussen of juist hyperfocus
• hoofdpijn, buikpijn of vage klachten
• sneller irritatie of huilbuien

Je lichaam zegt eigenlijk: “Het is te veel. Ik heb rust nodig.”

Voor seksuele opwinding heeft je lichaam ruimte nodig:

• ruimte in je ademhaling
• ruimte in je spieren
• ruimte in je aandacht

Als er continu een innerlijke to-do lijst door je hoofd raast voelt seks al snel als “nog een taak erbij” in plaats van iets waar je lijf vanzelf naar toebeweegt.

ACT: anders omgaan met een hoofd dat nooit stopt

Met ACT kijken we niet alleen naar het verminderen van de load, maar ook naar hoe jij met je gedachten en gevoelens omgaat.

Een paar ACT principes die ik vaak gebruik in sessies:

1. Je gedachten zijn geen opdrachten
   “Ik moet alles in de gaten houden” is een gedachte, geen wet. We onderzoeken hoe je wat meer afstand kunt nemen van zulke automatische gedachten.
2. Ruimte maken voor voelen
   Onder de controle zit vaak angst: angst dat er chaos komt, dat anderen teleurgesteld raken of dat je wordt afgewezen. Door deze gevoelens met mildheid te leren voelen in plaats van ze weg te managen ontstaat er innerlijke ruimte.
3. Leven naar je waarden
   Wat wil jij als partner en als mens belangrijk maken. Misschien zijn je waarden: gelijkwaardigheid, speelsheid, gezondheid, intimiteit. We kijken dan naar kleine, concrete stappen in die richting, ook als je hoofd zegt dat het “onhandig” is.

EFT: samen uit de protestpolka

Met EFT zoomen we in op de emotionele dans tussen jou en je partner.

Een voorbeeld uit mijn praktijk, samengevoegd uit verschillende verhalen:

• Anna voelt zich overspoeld door alle regeltaken
• Ze gaat meer controleren en sturen
• Mark voelt zich bekritiseerd en trekt zich terug
• Anna voelt zich nog meer alleen en gaat nog harder sturen
• Mark voelt zich nog minder competent en haakt emotioneel af

In EFT onderzoek ik met jullie:

• welke pijn er onder jullie beschermende gedrag zit
• welke behoefte daaronder ligt, bijvoorbeeld steun, gezien worden, waardering
• hoe jullie weer kunnen bewegen naar verbinding, veiligheid en samenwerking

Dit zorgt niet alleen voor meer rust in huis, maar ook voor meer emotionele verbinding en ontspanning. En juist die verbinding en ontspanning zijn voor veel vrouwen een belangrijke brandstof voor verlangen.

Een eerlijkere verdeling van de mentale load

Er is geen magische checklist, maar een aantal stappen helpt vaak wel.

1. Breng samen de mentale load in kaart

Ga eens samen zitten en maak een lijst van alle taken, inclusief het denkwerk:

• wie onthoudt afspraken
• wie denkt vooruit over vakanties, cadeaus, sport
• wie regelt medische dingen
• wie bewaakt de sociale contacten

Alleen al dit zichtbaar maken geeft vaak erkenning. Je wordt gezien en gevalideerd.

2. Verdeel verantwoordelijkheid, niet alleen losse taken

“Zeg maar wat ik moet doen” klinkt behulpzaam, maar houdt de regie nog steeds bij jou. Beter is dat je gebieden verdeelt met bijbehorende denktaak. Bijvoorbeeld:

• hij is verantwoordelijk voor alle schoolzaken inclusief mails, oudergesprekken, studiedagen
• jij bent verantwoordelijk voor sociale afspraken
• huishouden verdeel je in duidelijke blokken

Dat betekent ook dat jij niet meer controleert of monitort, hoe spannend dat in het begin ook voelt. En dat het anders gaat dan jij zou doen.

3. Neem ADHD expliciet mee aan tafel

Als je partner ADHD heeft is het eerlijk om

• rekening te houden met zijn brein
• maar ook met jouw grenzen

Dat kan betekenen:

• externe hulpmiddelen inzetten zoals agenda’s, reminders, gezamenlijke apps
• duidelijke, haalbare afspraken maken in plaats van vage “ik zal meer helpen”
• eventueel samen psycho educatie of begeleiding zoeken rond ADHD en relatie

Leefstijl als stevige basis

Volgens leefstijlgeneeskunde hangt je seksuele gezondheid nauw samen met je algehele gezondheid. Een paar pijlers die ik in sessies vaak benadruk:

• Slaap: te weinig of onrustige slaap versterkt stress en maakt je systeem gevoeliger voor overprikkeling
• Beweging: regelmatig bewegen helpt spanning afvoeren en verbetert stemming en lichaamsbewustzijn
• Voeding: stabiele bloedsuiker helpt ook voor stabielere energie en stemming
• Ontspanning en herstel: bewust dagelijks momenten inbouwen waarbij je niets hoeft en je zenuwstelsel kan zakken

Je hoeft echt niet alles perfect te doen. Kleine, haalbare veranderingen die passen bij jouw leven maken al verschil in hoe je je in je lichaam voelt en dat maakt de weg naar plezier en opwinding makkelijker.

Wat kun je nú al doen

Een paar concrete eerste stappen die ik vaak meegeef:

1. Zie je eigen belasting echt
   Schrijf eens een week lang alles op waar je aan denkt en wat je regelt om helderheid en erkenning te krijgen.
2. Plan een rustig gesprek met je partner
   Praat er samen over op een moment met tijd en rust. Vertel niet alleen wat je hem verwijt, maar vooral hoe jij je van binnen voelt: moe, alleen, gespannen, verlangend naar steun en teamwork.
3. Begin met één gebied dat je overdraagt
   Kies één thema waarin je verantwoordelijkheid écht uit handen geeft. Spreek samen af wat dat concreet betekent en welke steun je partner nodig heeft om dit te dragen.
4. Maak ruimte voor je eigen wensen rond seks
   Vraag jezelf niet alleen af “hoe krijg ik meer zin” maar ook:
   • wat heb ik nodig om me veilig en vrij te voelen
   • wat vind ik op dit moment echt prettig
   • welke vormen van intimiteit voelen nu haalbaar en fijn
5. Gun jezelf zachte grenzen
   Je mag nee zeggen tegen nog meer taken, verwachtingen of sociale verplichtingen. Seksuele autonomie betekent ook dat je eigen grenzen respecteert en niet over je lijf heen gaat om aan een vermeend ideaal te voldoen.

Samen werken aan minder mentale load en meer plezier in seks

Je hoeft dit niet alleen uit te zoeken. In mijn praktijk werk ik dagelijks met vrouwen en stellen die worstelen met een volle mentale load, stress en een verlangen dat lijkt te zijn weggezakt.

Samen onderzoeken we:

• hoe jullie patronen zijn ontstaan
• hoe jullie vanuit EFT weer meer verbinding en gelijkwaardigheid kunnen ervaren
• hoe je met ACT anders met je drukke hoofd kunt omgaan
• welke leefstijlkeuzes jouw lichaam helpen ontspannen
• hoe je stap voor stap weer ruimte maakt voor plezier, opwinding en seksuele autonomie

Wil je dit in rust en met deskundige begeleiding onderzoeken Maak dan een afspraak met mij, seksuoloog NVVS Astrid Kremers. Je bent welkom, met of zonder partner. 

Verder lezen op mijn website

• Rem en gas in je seksleven
• Stress en seksueel verlangen
• ADHD in de relatie en seksualiteit

In deze artikelen ga ik nog dieper in op de rem en gas in je seksuele systeem, de rol van stress en de invloed van neurodiversiteit op relaties en seksualiteit.