Scheiden en seksualiteit: erkenning en seksuele autonomie

Scheiden is een van de meest ingrijpende veranderingen in het leven, met invloed op alle aspecten, waaronder je seksualiteit. Na een scheiding verandert er vaak heel veel. Dat kan gepaard gaan met gevoelens van onzekerheid, rouw en verlies. Als seksuoloog NVVS wil ik, Astrid Kremers, in dit artikel niet alleen de uitdagingen en emoties belichten die hiermee gepaard gaan, maar ook wil ik jou erkenning bieden en hoop geven. Scheiden kan namelijk een kans zijn voor herstel en bewustwording. Ook biedt het kansen voor herontdekken van jezelf en jouw seksualiteit. De jarenlange ervaring met mijn cliënten en de literatuur hierover hebben mij geïnspireerd om dit artikel met veel liefde te schrijven.

Het is normaal, je bent niet de enige

Veel mensen ervaren seksuele veranderingen of uitdagingen tijdens en na een scheiding. Het is belangrijk te weten dat je niet de enige bent. Het proces van scheiden kan emotioneel, fysiek en mentaal zwaar zijn, wat vaak effect heeft op je seksuele verlangens en beleving. Dit komt vaker voor dan je denkt; veel mensen kampen met gevoelens van onzekerheid, angst, of verlies van intimiteit in deze periode. Dit is heel normaal en begrijpelijk. Het kan tijd kosten om je seksualiteit opnieuw te ontdekken en te voelen wat voor jou prettig is. Wees liefdevol en geduldig met jezelf. Het is helemaal oké om hulp hierbij te zoeken van naasten of een professional. Seksuele problemen na een scheiding zijn vaker voorkomend dan we denken en er is een weg naar herstel, plezier en seksuele autonomie. Elke situatie is uniek. Een persoonlijk gesprek met een seksuoloog NVVS kan helpen om helderheid te krijgen en stappen te zetten richting verbetering. In zo’n gesprek kunnen we samen kijken naar jouw situatie en jouw wensen.

Seks en scheiding

Een scheiding raakt verschillende aspecten van je leven. Je seksualiteit is daar een belangrijk onderdeel van. Het verlies van je partner, onzekerheden over jezelf en de toekomst en de leegte die je kan voelen, kunnen je leven enorm beïnvloeden. Maar denk ook aan de aspecten rondom je eventuele kinderen, huisvesting en financiële gevolgen. Het zou ook kunnen dat je nog in scheiding ligt en/of dat er momenteel veel ruzie is. Dit alles zijn behoorlijk wat remmende factoren op je seksualiteit en je seksuele beleving.

Scheiden betekent vaak het afscheid nemen van een seksuele relatie die jarenlang heeft geduurd. Dit kan gevoelens van rouw oproepen. Seksuele rouw kan zich uiten in verdriet over de verloren intimiteit, angst om opnieuw te beginnen of het gevoel dat je je seksualiteit opnieuw moet gaan ontdekken.

Stress is een van de meest voorkomende gevolgen van scheiden en dat kan een grote invloed hebben op je zin in seks. Bij sommige mensen leidt stress tot een afname van seksuele verlangens, terwijl anderen juist hun toevlucht zoeken tot seks als een manier om met stress om te gaan. Stress kan ook leiden tot fysieke symptomen zoals slaaptekort, wat je energieniveau en interesse in seks kan verminderen. 

Als je jaren bent gewend om met iemand te vrijen, kan die manier van vrijen heel vertrouwd voelen. Vrijen met een ander kan, zeker in het begin, onwennig zijn en zelfs angst geven. Het zou ook heel goed kunnen dat je de laatste maanden of jaren niet of nauwelijks meer seksueel actief was met je ex partner, mede vanwege jullie relatieproblemen. Of wellicht was jullie onbevredigende seksleven juist de reden om te gaan scheiden. Om na lange tijd weer te gaan vrijen kan ook onwennig en stressvol zijn. Dat is allemaal heel logisch en normaal. En wellicht denk je: ‘Ik kan wel 100 worden zonder seks, ik ben er helemaal klaar mee.’

Ik ben altijd diep onder de indruk van de veerkracht van mijn cliënten. Het vermogen om, zelfs na een scheiding, toch weer op te staan en verder te gaan, is bewonderenswaardig. Veerkracht betekent niet dat je alles zonder moeite doorstaat, maar dat je steeds opnieuw de kracht vindt om te blijven groeien en te blijven ontdekken.

Eenzaamheid en geen partner meer hebben

Na een scheiding kun je geconfronteerd worden met de realiteit dat je nu alleen bent, zonder een partner om je mee verbonden te voelen, zowel emotioneel als seksueel. Deze leegte kan zich uiten in een verlangen naar gezelschap en fysieke intimiteit. Deze eenzaamheid kan een diepe leegte veroorzaken, vooral als je jarenlang een vaste relatie hebt gehad. Veel mensen zoeken naar manieren om met deze leegte om te gaan, wat kan variëren van het op zoek gaan naar nieuwe relaties tot het verkennen van soloseks (masturbatie) als een manier om die leegte op te vullen en allerlei andere manieren.

Het kan moeilijk zijn om te accepteren dat er geen partner is om mee te delen, te omarmen, of mee te vrijen. Dit gevoel van leegte is vaak diep en vergt tijd om te verwerken. Het is echter belangrijk om te beseffen dat dit geen permanente staat hoeft te zij, dat er manieren zijn om jezelf te hervinden en dat je opnieuw verbinding kan maken met je eigen verlangens en die van een ander.

Vertrouwen en onzekerheid

Het kan zijn dat je je onzeker voelt over een nieuw seksleven met een nieuwe partner, of misschien ontdek je dat je seksuele voorkeuren en verlangens veranderd zijn. Een scheiding brengt namelijk vaak gevoelens en gedachten van angst en onzekerheid met zich mee, zowel in je eigen kunnen als in je seksuele aantrekkelijkheid. Vragen zoals “Ben ik nog aantrekkelijk?” of “Zal ik ooit nog een fijne partner vinden?” zijn volkomen normaal in deze situatie. Vooral na een langdurige relatie kan het een uitdaging zijn om (zelf)vertrouwen terug te vinden, zowel emotioneel als seksueel.

Veel mensen delen hun onzekerheid over hun lichaam en zelfbeeld met mij na jarenlange intimiteit met één partner. Je lichaam veranderde geleidelijk samen met je ex. De gedachte om opnieuw intiem te worden met iemand kan beangstigend zijn. Vrouwen vragen zich vaak af of ze nog voldoen aan de vaak onrealistische maatschappelijke schoonheidsnormen, maar mannen kunnen dezelfde onzekerheden hebben. Daarnaast hoor ik regelmatig dat mensen moeten wennen aan het nieuwe lichaam van hun (seks)partner en dat dit lichaam niet altijd direct aantrekkelijk wordt gevonden.

Mannen vertellen me dat ze worstelen met prestatiedruk en faalangst. Het idee dat ze seksueel ‘moeten presteren’ in een nieuwe relatie kan stress en angst veroorzaken. Mannen maken zich vaak zorgen over hun erectie en of ze hun nieuwe partner tevreden kunnen stellen.

Een lichamelijke of psychische ziekte, handicap of aandoening kan extra onzekerheid met zich mee brengen. Die onzekerheid kan groter worden als je niet meer vrijt met je vertrouwde partner maar gaat vrijen met een nieuwe (seks)partner.

Soloseks na scheiding

Na een scheiding kan het (her)ontdekken van soloseks, oftewel masturbatie, een waardevolle manier zijn om in zelfliefde je seksualiteit opnieuw te verkennen. Masturbatie kan een gezonde en bevredigende manier zijn om jezelf seksueel te uiten en tegelijkertijd te leren wat jij nu leuk en opwindend vindt. Het kan je de mogelijkheid bieden om je lichaam opnieuw te leren kennen, zonder de druk van een nieuwe partner.

Soloseks kan ook helpen om het vertrouwen in je eigen lichaam terug te winnen en seksuele spanning los te laten. Het is een veilige, stressvrije manier om te experimenteren met je eigen lichaam en te ontdekken wat jou nu plezier geeft. Dit kan ook plezierig zijn wanneer je nog niet klaar bent voor een nieuwe relatie, of wanneer je de voorkeur geeft aan zelfonderzoek voordat je weer intiem wordt met iemand anders.

Op allerlei manieren kan je gaan ontdekken welke manier van soloseks nu bij je past. Dat kan heel anders zijn dan vroeger. Zowel jij als de mogelijkheden kunnen immers veranderd zijn.

Oordeel

Velen hebben een mening over scheiding. Scheiden is helaas een favoriet onderwerp om over te roddelen. Mensen geven vaak ongevraagd advies. Scheiden betrekken mensen het vaak op zichzelf: ‘ik zou nooit scheiden’ of ‘ik vind scheiden slecht’. Vaak luisteren mensen niet oordeelloos naar het uiterst persoonlijke verhaal, zonder dat ze vragen wat ze voor iemand kunnen betekenen en zonder dat ze naast de ander gaan staan. Compassie en empathie zijn er vaak minder dan gescheiden mensen zouden nodig hebben. Scheiden is een onderwerp dat vaak heftige emoties oproept.

Ook als mensen die gescheiden zijn en gaan daten hebben mensen een oordeel. Mensen vinden dat je te snel dat, dat je er te lang mee wacht, dat je het te vaak doet of te weinig, dat je te experimenteel bent of juist te saai bent. Al die oordelen en veroordelingen kunnen veel verdriet geven en je een machteloos en eenzaam gevoel bezorgen. Zelfcompassie kan dan helpend zijn en steun van mensen om je heen die wel lief voor je zijn.

Seksuele problemen en scheiden

De stress en emotionele impact van een scheiding kunnen seksuele problemen veroorzaken of verergeren, zoals erectieproblemen, orgasmeproblemen en pijn bij het vrijen. Deze seksuele problemen komen vaak voor in tijden van emotionele stress en kunnen voor extra druk zorgen wanneer je een nieuwe seksuele relatie aangaat.

Erectieproblemen

Stress, onzekerheid en faalangst kunnen erectieproblemen veroorzaken, vooral bij mannen die zich druk maken over hun prestaties in een nieuwe relatie. Het is belangrijk om deze problemen te erkennen en te beseffen dat ze vaak tijdelijk zijn en dat ik hierbij goed kan helpen. Erectieproblemen na scheiding komen heel vaak voor. Het is niet gek dat het juist niet lukt bij een nieuwe, spannende en wellicht jongere sekspartner. Het is zelfs een normale reactie van je lichaam. In dit artikel kan je er al meer over lezen. Als je geen erectie nachtelijke/ochtenderectie hebt en geen erectie bij masturberen dan kan het een signaal zijn van je lichaam dat er iets aan de hand is. Check dan bloeddruk, cholesterol, suiker en testosteron. Het kan dan ook te maken met algehele stress, bijwerkingen van medicatie, overgewicht, roken, alcoholgebruik en ouderdom.

Orgasmeproblemen

Vrouwen en manen kunnen na een scheiding moeite hebben met opwinding of het bereiken van een orgasme. Dit kan voortkomen uit emotionele blokkades of onzekerheid over hun eigen lichaam en seksualiteit. Om een orgasme te kunnen ervaren zijn overgave, loslaten, ontspanning, durven zeggen wat je seksuele wensen zijn en aandacht hebben voor je eigen lichamelijke sensaties belangrijk. En laten dat nou net dingen zijn die moeilijk zijn met een nieuwe partner.

Pijn bij het vrijen

Na een scheiding kunnen vrouwen last krijgen van pijn bij het vrijen, als gevolg van emotionele spanning en/of verminderde opwinding. Dit kan leiden tot een negatieve spiraal waarbij seksuele intimiteit vermeden wordt. Het is heel logisch dat penetratie seks niet fijn voelt of pijn doet als je niet voldoende ontspannen en/of opgewonden bent. Doe alleen wat goed voelt en stop met dat wat pijn doet. Zowel dit artikel over pijn bij vrijen als dit artikel met noodzakelijke voorwaarden voor pijnloze seks kunnen hierbij helpen. Ga alleen over tot penetratieseks als je voldoet aan de fysieke voorwaarden.

Grenzen stellen en wensen uiten

Na een scheiding kan het lastig zijn om te weten wat je wel of niet wilt op seksueel gebied, vooral als je lang in een monogame relatie bent geweest. Neem gerust de tijd om je eigen grenzen te verkennen en voel je vrij om deze duidelijk te communiceren met je nieuwe partner(s).

Seksuele veiligheid gaat niet alleen over fysieke bescherming, maar ook over het bewaken van je eigen grenzen en emoties. Wees eerlijk tegen jezelf en je nieuwe (seks)partner over wat je wel en niet wilt, voel je comfortabel om ‘nee’ te zeggen als iets niet goed voelt en heb het lef om je seksuele wensen te uiten.

Bescherming tegen soa’s en zwangerschap

Na een lange relatie kan het gemakkelijk zijn om te vergeten hoe belangrijk het is om je te beschermen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) en ongewenste zwangerschap. Nadenken hierover kan dan best even wennen zijn en vreemd voelen. Het gebruik van condooms helpt om jezelf en je partner te beschermen tegen soa’s. Als je een nieuwe relatie hebt, kan het zinvol zijn om samen een soa-test te doen, zodat jullie beiden met een gerust hart onbezorgd kunnen genieten van seks.

Het bespreken van veilige seks kan soms ongemakkelijk voelen, maar het is een belangrijk onderdeel van het opbouwen van vertrouwen in een nieuwe seksuele relatie. Open en eerlijke communicatie over seksuele verwachtingen kan helpen om je op je gemak te stellen en angst voor mogelijke risico’s te verminderen. 

Zelfzorg is essentieel bij het herstellen van een scheiding, en dit geldt ook voor je seksuele gezondheid. Besteed aandacht aan je eigen behoeften, stel grenzen en communiceer duidelijk met nieuwe partners over wat je wel en niet wilt.

Vreemdgaan en de gevolgen voor seksualiteit

Vreemdgaan is een veelvoorkomend thema bij scheidingen en het heeft vaak een diepgaande invloed op seksualiteit. Als je bent vreemdgegaan wil ik je uitnodigen om dit mooie artikel hierover te lezen. Wanneer ontrouw een rol speelt in de scheiding, kunnen er allerlei gevoelens zijn zoals schuld, schaamte en wantrouwen die de seksuele dynamiek beïnvloeden. Het kan ook leiden tot een periode van seksuele vermijding of juist overmatig seksueel gedrag.

Het zou ook kunnen zijn dat je na je scheiding een relatie hebt of hebt gehad met diegene met wie je vreemd ging. Mensen vertellen me vaak dat die (seksuele) relatie door de scheiding anders is geworden, niet altijd ten positieve.

Mensen die bedrogen zijn, ervaren vaak een breuk in hun zelfvertrouwen en zelfbeeld. Dit kan ertoe leiden dat ze zich terugtrekken op seksueel gebied, uit angst om opnieuw gekwetst te worden.

Als mensen zelf zijn vreemdgegaan kan dit leiden tot gevoelens van schuld en spijt. Het idee van het opnieuw beginnen van een seksuele relatie met iemand anders moeilijk zijn, omdat ze zichzelf nog steeds verantwoordelijk voelen voor de breuk. Op een compassievolle manier kijken naar de voedingsbodem waarop het vreemdgaan heeft plaatsgevonden kan dan helpend zijn.

De invloed van kinderen op je relationele en seksuele leven

Een scheiding heeft niet alleen invloed op jou en je ex-partner, maar ook op je kinderen. Kinderen kunnen reageren met verdriet, boosheid, of angst, en dit kan ook jouw seksualiteit beïnvloeden. Veel ouders voelen zich schuldig over de scheiding en dit schuldgevoel kan leiden tot een vermindering van hun eigen seksuele verlangens. 

Het is belangrijk om de balans te vinden tussen het ouderschap en je eigen seksuele behoeften. Dit kan moeilijk zijn, vooral in het begin, wanneer de focus vooral ligt op het welzijn van je kinderen. Jouw behoeften zijn ook belangrijk zijn. Je seksualiteit en emotionele welzijn verdienen ook aandacht.

Kinderen kunnen de seksualiteit ook behoorlijk hinderen. Denk aan gebrek aan privacy, hun mening over je nieuwe (seks)partner en de angst dat ze iets ontdekken over je hernieuwde seksleven. Iedere levensfase van de kinderen brengt weer andere uitdagingen met zich mee. Bij kleine kinderen kan je ervaren dat je weinig tijd hebt voor je zelf, als de kinderen bij je zijn. Bij oudere kinderen kan het gebrek aan privacy of de bemoeienis van je kinderen irritaties geven.

Vaak is het zo dat je de kinderen na de scheiding (veel) minder ziet. Dit kan veel verdriet geven. Aan de andere kant vertellen ouders mij ook ze ervan genieten van hun privacy omdat ze niet altijd de kinderen hebben. Vooral moeders vertellen vaak, vol schaamte, dat ze daar stiekem enorm van genieten.

Als je een nieuwe partner hebt is het altijd goed om na te denken of en wanneer je daar je ex partner van op de hoogte stelt. Vaak vindt de ex het niet fijn om via de kinderen te horen als er een nieuwe partner is. Ook is het goed om na te denken op welke manier en op welk moment jij je nieuwe (seks)partner laat kennis maken met je kinderen.

Ex partner en kinderen

Een ex-partner kan een grote rol spelen in een nieuwe relatie, vooral wanneer er kinderen in het spel zijn. Omdat de kinderen vaak een verbinding vormen tussen ex-partners, kan de ex onvermijdelijk aanwezig blijven in het leven van beide partners. Dit kan leiden tot situaties waarin afspraken, communicatie en opvoedingsstijlen met de ex invloed hebben op de dynamiek van de nieuwe relatie. Bijvoorbeeld, als er spanningen of conflicten zijn met de ex over de kinderen, kan dit stress en spanning veroorzaken binnen de nieuwe relatie.

Daarnaast kan de manier waarop de nieuwe partner omgaat met de kinderen of hoe de ex reageert op de nieuwe partner, gevoelens van jaloezie, onzekerheid of conflicten oproepen. Open en respectvolle communicatie met zowel de ex-partner als binnen de nieuwe relatie kan helpen om deze uitdagingen in goede banen te leiden en een positieve omgeving voor de kinderen te waarborgen.

Opnieuw daten en seksualiteit

Na een scheiding kan de gedachte om opnieuw te daten super leuk maar ook overweldigend zijn. Voor sommige mensen is het spannend en bevrijdend om zichzelf opnieuw open te stellen voor nieuwe romantische en seksuele ervaringen. Voor anderen kan het angstaanjagend zijn om opnieuw intiem te worden met iemand anders.

Het is normaal om onzeker te zijn over hoe je weer begint met daten, vooral als je een lange relatie achter de rug hebt. Veel mensen voelen zich kwetsbaar. Dit kan ook een kans zijn om je seksualiteit op een nieuwe manier te verkennen.

De kans is groot dat het daten nu anders is dan het daten vroeger. Misschien heb je nog nooit eerder op een datingapp of -dating website gezeten en geeft dat veel stress. Het nadenken over een geschikte profielfoto en goede tekst kan veel twijfel en onzekerheid geven. En het daten zelf kan zeker in het begin vreemd aanvoelen, dat is allemaal heel normaal.

Ik hoor ook regelmatig dat mensen in deze fase weer contact krijgen met een oude liefde of iemand ze kennen van vroeger. Het zou ook kunnen dat je iemand die je kent van je werk of uit je vriendenkring nu met andere ogen gaat bekijken en dat daar wat moois uit opbloeit.

Het zou fijn zijn als er mensen in je leven zijn met wie jij je ervaringen serieus kunt delen en dat er ook mensen met wie je kan giechelen als je verliefd bent. Als je die mensen niet hebt, kan het helpend zijn om een sociaal netwerk om je heen te creëren, ook een netwerk met gelijkgestemden. Dat geeft vaak veel steun, kracht en herkenning. Juist nu kan dat goud waard zijn.

Seksuele autonomie na scheiding

Hoewel de periode na een scheiding moeilijk kan zijn, biedt het ook de verrijking om opnieuw te ontdekken wie je bent, zowel seksueel als emotioneel. Veel mensen ontdekken dat ze na een scheiding een nieuwe dimensie aan hun seksualiteit toevoegen, omdat ze vrijer zijn om hun eigen wensen en verlangens te verkennen zonder de beperkingen van hun oude relatie en zonder hardnekkige belemmerende overtuigingen over seks.

Een scheiding kan een tijd van seksuele bevrijding zijn en toe te werken naar meer seksuele autonomie. Je hebt nu de kans om zonder schaamte of oordeel te ontdekken wat je wilt en nodig hebt op seksueel gebied. Dit is een tijd om te experimenteren, te verkennen en jezelf te gunnen wat je in je vorige relatie misschien hebt gemist.

Na een scheiding kunnen mensen hun seksuele identiteit of voorkeuren herzien, of ontdekken dat deze zijn veranderd. Dit kan ook een uitnodiging zijn om andere (seksuele) relatievormen te verkennen, zoals een open relatie, polyamorie, friends with benefits, swingen, trio’s, of een LAT-relatie. Ik nodig je uit om met een zachte nieuwsgierigheid naar deze ontdekkingen en ervaringen te kijken, en jezelf de ruimte te geven om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken en te ontdekken wat voor jou nu fijn voelt.

Leefstijl

Leefstijl speelt een belangrijke rol in de combinatie van scheiden en seksualiteit. Een gezonde leefstijl, met aandacht voor voldoende rust, goede voeding en regelmatige lichaamsbeweging, kan helpen om beter om te gaan met stressfactoren. Hierdoor kan je jezelf zowel fysiek als emotioneel beter verzorgen, wat kan bijdragen aan het herontdekken van je seksualiteit, zowel binnen nieuwe relaties als in de relatie met jezelf.

Uitnodiging

Hoewel scheiden een hele moeilijke en pijnlijke ervaring kan zijn, biedt het ook mooie kansen voor persoonlijke groei, seksuele autonomie en hernieuwde seksualiteit. Of je nu besluit om je te focussen op zelfzorg of het opnieuw verkennen van intieme relaties, er is altijd ruimte voor ontwikkeling.

Als seksuoloog NVVS, begeleid ik vaak mensen in het omgaan met de seksuele gevolgen van een scheiding. Door therapie kan ik je helpen om je seksuele zelfvertrouwen te vergroten en opnieuw verbinding maken met je verlangens. We kunnen werken aan een gezond, plezierig en liefdevol seksleven.

Wanneer je worstelt met de seksuele gevolgen van een scheiding, voel dan de vrijheid om contact met mij op te nemen en een afspraak te maken voor een vertrouwelijk consult. Samen kunnen we werken aan een oplossing voor jouw seksuele probleem. Ik ben er om jou te helpen op een kalme en empathische manier, zonder oordeel en zonder taboe. Je kunt met mij contact opnemen via het contactformulier of mij bellen tijdens kantoortijden op 0610797061. Ik ben er voor je, je staat er niet alleen voor!

Het allerbeste gewenst en wellicht tot later.

Astrid Kremers, seksuoloog NVVS