Erectieproblemen bij jongens en jonge mannen

‘Help, ik ben nog jong en ik heb nu al erectieproblemen!’, is een zin die seksuoloog Astrid Kremers vaak hoort. De bekende seksuoloog heeft een praktijkruimte in Utrecht en behandelt mensen uit het hele land, dat komt mede doordat zij ook videobel consulten aanbiedt. Zij behandelt heel succesvol veel jonge mannen met een erectieprobleem. Geen zorgen dus, die erectieproblemen kunnen bijna altijd verholpen worden in een kortdurende behandeling. De seksuologe is ook studenten-seksuoloog en biedt studenten een gereduceerd tarief aan.

Met welke problemen komen jongens en jonge mannen bij je?

Het meest voorkomende seksuele probleem bij jonge mannen is een erectieprobleem: geen erectie kunnen krijgen en/of houden. Veel mensen denken dat een erectieprobleem alleen voorkomt bij oude mannen maar dat is écht niet zo. Alle mannen, van jong tot oud, ervaren soms dat de erectie er niet is op momenten dat ze die wel zouden willen hebben. Dat is volkomen normaal! Dat heeft iedere man. Want niemand is altijd ontspannen en opgewonden. De meeste mensen/mannen praten niet open over hun seksleven, daardoor krijgen de meesten een heel vertekend beeld hoe mensen seksualiteit beleven. En daardoor lijk je de enige te zijn met erectieproblemen. De angst om geen erectie te krijgen en/of houden kan zich steeds meer uitbreiden/generaliseren. Op een gegeven moment kunnen zoenen, knuffelen en romantiek zelfs al angst geven omdat wordt gedacht ‘Wie A zegt moet B zeggen’. Mannen willen controle hebben! Controle is juist vaak het probleem, zeker niet de oplossing. Loslaten, overgave, vrijheid en ruimte zorgen juist wel voor seksuele verbinding en seksueel plezier. Controle en het goed willen doen remt de erectie en het orgasme én zorgt ervoor dat mannen en hun partners mentaal en fysiek (enorm) lijden onder hun seksuele relatie met soms komt zelfs de relatie enorm onder druk te staan met angst voor scheiding.

Maar als het normaal is waarom willen ze dan hulp van een seksuoloog?

De jonge mannen die ik hierover spreek lijden enorm onder hun erectieprobleem en lopen hierin vast, sommige jongens en mannen worden er zelfs depressief van en krijgen slaapproblemen. Ze gebruiken vaak woorden als ‘moeten’, ‘proberen’ en ‘lukken’ en hebben veel last van faalangst – performance anxiety, prestatiedruk en onzekerheid. Vaak ontstaat dat nadat ze één keer of een paar keer geen erectie kregen. Of ze ontwikkelen die angst voordat ze seksueel actief worden met iemand. Ze zijn bang dat seks (de volgende keer) niet gaat lukken en raken daar echt enorm van in de stress. Zo erg dat ze seksuele contacten gaan vermijden, terwijl ze er wel naar verlangen. De stap naar een seksuoloog kan voor jonge mannen groot voelen waardoor ze soms jarenlang met die erectieproblemen leven. Door ook (video)belconsulten aan te bieden, hoop ik die stap te verkleinen. Alle erkenning dat je problemen ervaart. Maar geen zorgen want er is zeker weten hoop! 

Hebben die jonge mannen altijd een erectieprobleem?

Meestal hebben jongens en jonge mannen wél soms een ochtend- of nachtelijke erectie of een spontane erectie en wél een erectie bij masturberen. Hoewel ik ook hoor dat mannen gaan masturberen om te testen of ‘hij het nog wel doet’. Ze zijn dan niet voldoende ontspannen en opgewonden en dan ‘doet tie het niet’, waardoor ze nog meer in paniek raken. Als ze nooit een ochtend- of nachtelijke erectie of spontane erectie hebben en geen erectie hebt bij masturberen, terwijl je wel ontspannen en opgewonden bent, dan kan er een lichamelijke oorzaak zijn. Maar dat is gelukkig zelden het geval bij jongens en jonge mannen.

Wat ik ook hoor dat als jongens/mannen zeker weten dat er geen geslachtsgemeenschap kan plaatsvinden, ze wél een erectie krijgen. Dus wél een erectie als er wordt gezoend bij uitgaan, maar géén erectie als ze samen naakt in bed liggen en zoenen. Sommige mannen hebben wel een erectie bij manuele seks (aftrekken) en/of orale seks (pijpen) maar alleen niet bij geslachtsgemeenschap.

Ontspannen en opgewonden?

Ja, het is erg belangrijk dat je heerlijk ontspannen en lekker opgewonden bent. Dan is de kans het grootst dat je een erectie krijgt, dan is de bekkenbodem ontspannen en dat is erg belangrijk om een erectie te krijgen. Terwijl veel jonge mannen juist bezig zijn met presteren, proberen en lukken, geeft dat stress en dus een verhoogde bekkenbodemspierspanning waardoor je niet/nauwelijks een erectie kan krijgen. En ze zijn hierdoor minder bezig met het erotisch spel, waardoor ze minder opgewonden raken. Veel jonge mannen hebben ook last van anticipatie angst, dat betekent dat ze al ruim van te voren angstig zijn dat het op het moment suprême niet gaat lukken. ‘Go with the flow‘, maar zien wat er gebeurd en het doel weerleggen van ‘geslachtsgemeenschap moeten hebben’ naar ‘seksueel plezier’ vinden ze lastig. Je lichaam liegt niet, je lichaam geeft jou juist signalen: het signaal dat je niet genoeg ontspannen en/of opgewonden bent. Veel mannen die ik spreek hebben een in het algemeen al een hoog streefniveau, bijvoorbeeld op het gebied van werk/sport. Hun hersenen zijn goed getraind, ze zijn prestatiegericht, planmatig en ze zijn niet gewend dat iets niet lukt en het frustreert ze enorm dat die échte seks niet lukt.

Dat begrijp ik wel want iedere man wil toch échte seks?

We leven inderdaad in een maatschappij waarbij het dominante-heteroseksuele-coïtus-script de norm lijkt te zijn. Met een moeilijk woord noemen we dit het coïtaal imperatief. Oftewel dat échte seks een synoniem is voor geslachtsgemeenschap – penetratie van de penis in de vagina. Die ongeschreven regel geeft veel jongens en jonge mannen natuurlijk veel stress. Want om geslachtsgemeenschap te kunnen hebben, moet je immers een erectie hebben. Maar vergeet niet: seks is een ervaring – niet een handeling, sex is an experience – not a performance. Het is immers nooit zo dat ‘wie A zegt – B moet zeggen’. Of zoals de zeer gerespecteerde en onlangs overleden seksuoloog Ellen Laan zegt: seks is met genegenheid gedeeld genot onder gelijken. Als jongens/mannen het los laten of ze wel/niet een erectie krijgen/houden, wordt de kans groter dat ze die erectie krijgen en houden. Klinkt gek, hè. Maar een erectie is niet af te dwingen. En wat zo leuk is: waar een deur dicht gaat, gaan andere dingen open. Dus als geslachtsgemeenschap niet gaat, kan er nog heel veel wel. Misschien wel ervaringen waar beiden erg ontspannen en opgewonden van worden. Op mijn website is mijn artikel Culinaire inspiratie voor seksuele variatie: meer dan 101 expliciete tips’ te vinden, daarop staan volop ideeën… En vergeet ook niet het artikel over romantiek en de liefdevolle aandacht voor elkaar, mijn ervaring is dat mannen dat helaas ook steeds minder gaan doen.

Wat kan nog meer stress en angst geven?

Ik hoor dat veel jonge mannen extra erectieproblemen hebben als ze een condoom om willen doen. Dat is heel begrijpelijk en heel normaal. Want op het moment dat ze een condoom om doen ervaren ze even meer stress om het condoom om te krijgen en ze ervaren even minder opwinding. Ook het uitproberen van een ander standje kan stress geven.

Ook zijn veel jonge mannen bang dat er geroddeld gaat worden in de vriendengroep of in hun studentenwereld als ze geen erectie krijgen. Ook dat kan extra stress en angst geven. 

Jonge mannen vertellen me dat ze oorzaken gaan zoeken voor het feit dat ze geen erectie krijgen/houden? Ze denken: Is er een medische oorzaak? Heb ik een andere geaardheid? Vind ik mijn (seks)partner wel leuk? Al die gedachten kunnen nóg meer stress geven waardoor de kans nóg groter wordt dat ze geen erectie krijgen. Dit alles geeft die mannen nóg meer stress en somberheid. Uiteindelijk kan het leiden dat dwanggedachten en zelfs suïcidale gedachten.

Sommigen vinden het angstig om te praten over hun seksuele wensen/voorkeuren. Dat kan er voor zorgen dat een jongen/man niet adequaat seksueel wordt gestimuleerd. De seksuele sleur die kan ontstaan wordt soms zelfs al saai ervaren.

Er zijn ook mannen die erg gericht zijn op het seksueel plezier zijn van de ander, een pleaser zijn. En vaak ook erg voor de ander denken. Hierdoor worden ze vaak zelf minder gestimuleerd en hebben ze meer stress.

Geslachtsgemeenschap wordt niet door alle mannen als stimulerend ervaren. Als de sekspartner of de seks niet als opwindend wordt ervaren is het logisch dat de erectie er niet is of minder wordt.

Wat ik ook vaak hoor is dat als ze een meisje/vrouw héél erg leuk vinden, ze nog meer hopen dat het lukt, waardoor ze nog meer stress ervaren, waardoor de kans nog groter is dat ze geen erectie krijgen.

Ook hoor ik dat veel mannen erectieproblemen ervaren bij swingen en vreemdgaan.

Het kan ook zijn dat een jongen/man in het algemeen al een hoge basisspanning heeft en bijvoorbeeld een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) heeft. Die hyperarousal die bij de PTSS hoort kan nadelig werken op de erectie. Ze kunnen het gevoel krijgen dat ze verlammen of blokkeren. Ze schieten uit het optimale spanningsgebied en uiten overprikkelde reacties zoals vechten/vluchten, irritatie, boosheid en/of paniek (zie de Window of Tolerance).

Ook spreek ik jongens/mannen met (sociale) angst, onzekerheid en/of een lage zelfwaardering, soms gekoppeld aan een seksverslaving. Dan kan geslachtsgemeenschap extra stress geven en dus erectieproblemen. Ook veelvuldig piekeren (gegeneraliseerde angststoornis) werkt remmend.

Bij geslachtsgemeenschap moet de penis in de vagina. Soms hebben mannen stress om de ingang van de vagina te vinden waardoor de erectie verdwijnt.

De angst dat de vrouwelijke sekspartner ongewenst zwanger wordt of de druk die het kan geven als een stel juist zwanger wil worden kan behoorlijke erectieproblemen geven. Een zwangere vrouw en jonge kinderen kunnen ook een remmend effect hebben.

De druk die een sekspartner kan geven werkt helaas vaak juist averechts. Ook de verwijten en boosheid van vrouwen hierover helpt helemaal niet. Als een vrijpartij begint/eindigt met ruzie, cynisme en verdriet maakt dat de kans groter dat de jongen/man de volgende keer weer geen erectie krijgt of houdt.

Het vooruitzicht van een weekendje weg of een vakantie kan veel anticipatie angst, druk en stress geven. En zelfs de neiging geven om dit soort situaties te vermijden. De vakantie zelf maar ook een lange afstandsrelatie kunnen kenmerkende situaties zijn waarin er veel prestatiedruk is.

Sommige mannen komen uit een relatie waar er veel stress was. Bijvoorbeeld omdat hun vorige partner ziek was, overleden was of is vreemd gegaan. Als je dan met een nieuw persoon seks hebt is de kans groot dat je extra veel stress ervaart en dus geen erectie krijgt.

Relatieproblemen en (samengestelde) gezinsproblemen kunnen veel stress geven en dus problemen geven met erectie.

Een ziekte, handicap of aandoening kan stress en onzekerheid met zich meebrengen waardoor het krijgen/houden van een erectie moeilijker is.

Moeheid gecombineerd met drank/drugs werken ook nog eens remmend om een erectie te krijgen en houden.

Ook hoor ik van mannen dat ze problemen hebben met concentratie. Ze hebben kenmerken van ADD/ADHD of hebben die diagnose.

Porno kan jongens/mannen een irreëel beeld en stress geven van seks en erecties waardoor jongens/mannen erg onzeker kunnen worden. Die onzekerheid kan erectieproblemen geven.

En natuurlijk geven de eerste keer/keren dat je met iemand in bed ligt stress. Dus bij een one-night-stand is het heel normaal dat een man geen erectie krijgt.

Maar elk meisje en iedere (jonge)vrouw wil tóch geslachtsgemeenschap?

Je zou denken dat geslachtsgemeenschap het meest lekkere is dat er bestaat voor vrouwen. In films zie je namelijk iedere vrouw een orgasme krijgen door geslachtsgemeenschap. In het echte leven is dat heel anders. Een minderheid van de vrouwen krijgt een orgasme door geslachtsgemeenschap. En de helft van de jonge vrouwen ervaart zelfs ongemak of pijn tijdens geslachtsgemeenschap. Vaak ontstaat dat om vrouwen ook niet ontspannen en opgewonden zijn voordat ze geslachtsgemeenschap hebben en ook vinden dat ze ‘échte seks’ moeten hebben. Daarin lijken mannen en vrouwen dus op elkaar.

Vrouwen genieten trouwens in het algemeen meer van stimulatie door vingers (vingeren) en orale seks (beffen) dan door de beweging van een penis in hun vagina. Dus voor veel vrouwen is het geen enkel probleem als de seksuele ervaringen stap voor stap worden opgebouwd en dat seks breder wordt gezien dan de geslachtsgemeenschap.

Seksueel plezier voor beiden en seksuele verbondenheid met hun sekspartner is veel belangrijker voor vrouwen dan een man die in zijn hoofd zit en bezig is met het lukken van geslachtsgemeenschap.

Als een vrouw meer seksuele ervaring heeft dan een man, kan dat een man onzeker en zelfs boos maken.

Mannen zijn vaak bang dat de seks ‘mislukt’ als ze geen erectie krijgen/houden. Voor mij is seks mislukt als je elkaar bewust lichamelijke en psychische schade aanbrengt. Een plezierige ervaring voor beiden is het belangrijkste. Die ervaring kan kort/lang duren en liefdevol/erotisch zijn. Samen mooie herinneringen maken, daar gaat het denk ik om. En als een jongen/man die mooie herinneringen maakt wordt de kans groter dat hij een positieve associaties krijgt met seks.

Vaak worden vrouwen wel wat onzeker als een hun sekspartner geen erectie krijgt. Ze zien het wel/niet hebben van een erectie vaak als een maatstaf of ze mooi zijn, goed zijn in bed en/of de man van haar houdt. Het kan dan helpen om dan rustig en transparant uit te leggen wat er aan de hand is en te vertellen dat ze juist wel mooi/lief/leuk/lekker is.

Stel dat een meisje/vrouw heel denigrerend reageert op het erectieprobleem vind ik dat een jongen/man zichzelf kan afvragen of dat meisje/vrouw wel een goede sekspartner is. Ik kan me namelijk goed voorstellen dat jongens/mannen dat voelen als on-respectvol. De gedachte ‘graag of niet’ kan dan helpen.

Hebben homo-mannen hier ook last van?

Ook jongens en jonge mannen die seks willen hebben met mannen ervaren deze problemen. Ik hoor van mijn cliënten dat in de homogemeenschap veel aandacht gaat naar de penis: de grootte, de vorm én de erectie. Met name tijdens losse seksuele contacten hebben mannen erectieproblemen, vertellen ze me.

Ook spreek veel mannen die erectieproblemen hebben aan het begin van hun seksuele carrière, dus als ze nog weinig ervaring hebben. Daarom kiezen ze vaker voor bottom in plaats van top, terwijl dat eigenlijk niet hun seksuele voorkeur heeft.

En ik hoor dat veel jonge homomannen al snel van 0 naar 100 gaan, dus dat er té snel té expliciete handelingen worden gedaan. Ook dat geeft stress en daardoor komt er geen erectie.

Wat helpt om het erectieprobleem op te lossen?

Dé oplossing ligt niet bij (erectie)pillen. Dé oplossing ligt wel bij een brede visie op seks waarin seks veel meer is dan het wel of niet hebben van een erectie in een heerlijke ontspannende ervaring is. Wat daarbij helpt is erotisch spel, rustig seks stap voor stap seksualiteit opbouwen en ontdekken met je nieuwe sekspartner (dus niet meteen all the way), stoppen met vermijden van zoenen/flirten/vrijen, een gezonde leefstijl, zorgen dat je basisspanning laag is, durven en kunnen voelen, aandacht in het hier-en-nu, geen (porno)script afdraaien maar trouw blijven aan jezelf, seksueel plezier, flexibiliteit, ruimte ervaren, mildheid, humor, kalmte, loslaten, respect, open communicatie over o.a. je seksuele wensen, verbinding, relativering, variatie (er is namelijk zoveel mogelijk!), verbinding, verleiden, je veilig voelen, niet voor de ander denken, verhogen zelfwaardering, voorlichting over seksualiteit, mooie seksuele herinneringen maken én niet te vergeten: anders leren omgaan met negatieve gedachtes. Ook een diepere buikademhaling en de uitademing vertragen (langer uitademen dan inademen) kan helpen. Door dit toe te passen is de kans groter dat je ontspannen en opgewonden wordt, seksualiteit leuker gaat vinden en daardoor een erectie krijgt en dus geslachtsgemeenschap kan hebben.

Dat klinkt makkelijk maar lijkt me erg lastig.

Het slechte nieuws is dat erectieproblemen onder jongens en jonge mannen veel voorkomen. Het goede nieuws is dat die erectieproblemen vaak erg goed te verhelpen zijn. Kom je er zelf niet uit, schroom dan niet om hulp te zoeken bij een geregistreerd seksuoloog NVVS. Vaak kunnen een paar gesprekken een groot verschil maken. Een seksuoloog kan je helpen bij ‘voelen – communiceren – afstemmen – mooie seksuele herinneringen maken’. Zeker bij het anders leren omgaan met negatieve gedachtes, het verlagen van de basisspanning en het verhogen van de zelfwaardering is professionele hulp vaak nodig, want dat is vaak erg lastig om zelf te veranderen. Weet dat je er niet alleen voor staat en dat je niet de enige bent die dit erectieprobleem ervaart! Slechts een paar gesprekken met goede diagnostiek kunnen al een groot verschil maken. Voel je welkom om een afspraak te maken met mij. Dan gaan we het samen oplossen!

Astrid Kremers, www.sexuoloog.nl