ADHD en seksualiteit: de lusten en de lasten 

Inleiding

ADHD, oftewel Attention Deficit Hyperactivity Disorder, heeft op verschillende aspecten van het leven invloed, waaronder werk, sociale relaties en óók op seksualiteit. In dit artikel geef ik, seksuoloog NVVS Astrid Kremers, uitleg over de invloed van ADHD op seksualiteit bij zowel mannen als vrouwen. Ook zal ik aandacht hebben voor de impact van hormonale veranderingen, zoals tijdens de overgang.

Ik zal uitleggen wat ADHD is, de uitdagingen die het met zich meebrengt bespreken en inzichten geven over je hoe met deze uitdagingen om kunt gaan. Oók zal ik aandacht hebben voor de diverse mooie kanten die ADHD geeft in de seksualiteit. Mijn inspiratiebronnen zijn de vele cliënten met ADHD die ik heb mogen behandelen en is hoogleraar en psychiater Sandra Kooij. Zij is de expert op het gebied van ADHD bij volwassenen en mede-initiatiefnemer van het H3 netwerk. Zij benadrukt dat de impact van ADHD op seksualiteit divers is en sterk afhankelijk van factoren zoals leeftijd, geslacht en levensfase. 

Wat is ADHD?

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door problemen met aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit. Hoewel ADHD vaak in verband wordt gebracht met kinderen, ervaren volwassenen ook problemen met ADHD. 

Bij volwassenen uit zich dit vaak in problemen zoals chronische onrust, impulsieve beslissingen, moeite met plannen en organiseren, en soms zelfs stemmingswisselingen. ADHD kan op verschillende manieren invloed hebben op het dagelijks leven, waaronder op werk, relaties en seksualiteit.

Symptomen van ADHD bij volwassenen:

1. Aandachtsproblemen: moeite met concentreren op een taak, snel afgeleid zijn, dingen vergeten
   
2. Hyperactiviteit: voortdurend gevoel van innerlijke onrust, moeite om stil te zitten of te ontspannen
   
3. Impulsiviteit: snel beslissingen nemen zonder de gevolgen te overzien, impulsief gedrag in sociale en professionele situaties

ADHD wordt vaak geassocieerd met comorbide problemen zoals angst en depressie, die ook hun weerslag kunnen hebben op seksualiteit en relaties.

ADHD en seksualiteit: uitdagingen

ADHD kan de seksuele beleving op verschillende manieren beïnvloeden, wat kan leiden tot zowel relationele als individuele seksuele problemen.

Een veelvoorkomende uitdaging is moeite met concentreren tijdens intieme momenten. Mensen met ADHD kunnen snel afgeleid raken door externe prikkels of interne gedachten, waardoor ze moeilijk in het hier en nu kunnen blijven tijdens seks. Dit kan resulteren in een verminderde beleving van intimiteit en kan partners het gevoel geven dat ze er niet echt bij zijn. Dit gebrek aan focus kan leiden tot frustratie en miscommunicatie tussen partners, vooral wanneer de ene partner zich niet gezien of gehoord voelt.

ADHD kan ook leiden tot een onregelmatige seksuele interesse. Sommige volwassenen met ADHD ervaren periodes van intense seksuele interesse, gevolgd door fasen waarin hun zin aanzienlijk afneemt. Deze schommelingen kunnen verwarrend zijn voor zowel de persoon zelf als hun partner, en kunnen bijdragen aan gevoelens van onzekerheid of ontevredenheid in de relatie.

Soms uit ADHD zich in een overmatige seksuele drang. Impulsiviteit kan leiden tot risicovol seksueel gedrag, zoals onbeschermde seks, vreemdgaan of het aangaan van seksuele contacten zonder goed na te denken over de consequenties. Dit kan niet alleen gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, maar ook emotionele problemen veroorzaken, zoals schuldgevoelens of angst voor afwijzing. Dit type gedrag kan relaties onder druk zetten, vooral als een partner zich buitengesloten of verraden voelt.

Mensen met ADHD hebben vaak moeite met het reguleren van hun emoties. In een seksuele context kan dit zich uiten in overmatige prikkelbaarheid, stemmingswisselingen of een verlaagd zelfbeeld. Seksuele afwijzing of teleurstellingen kunnen hierdoor intensiever worden ervaren, wat weer kan leiden tot vermijding van seksuele intimiteit of juist een verhoogde behoefte aan bevestiging door seks. Deze emotionele instabiliteit kan de relatie beïnvloeden en leiden tot onbegrip en afstand tussen partners.

Nog wat andere uitdagingen

ADHD kan ook de communicatie en emotionele intimiteit in relaties verstoren. Impulsieve uitspraken of daden, vergeetachtigheid en problemen met het aanvoelen van de emoties van de partner kunnen leiden tot conflicten en een verminderd gevoel van verbondenheid. Dit kan partners doen twijfelen aan hun waarde in de relatie of aan de liefde van de ander. Het ontbreken van voorspelbaarheid en consistentie in gedrag kan een bron van stress zijn voor beide partners.

Hoewel medicatie kan helpen om ADHD-symptomen onder controle te krijgen, kunnen sommige medicijnen ook bijwerkingen hebben die de seksualiteit beïnvloeden. Een verminderde zin in seks, moeilijkheden met opwinding of problemen met het bereiken van een orgasme zijn mogelijke bijwerkingen. Deze bijwerkingen kunnen leiden tot frustratie en een verstoord seksueel zelfbeeld, vooral als de positieve effecten van de medicatie op andere levensgebieden groot zijn en er weinig ruimte lijkt voor aanpassing.

In langdurige relaties kunnen de symptomen van ADHD leiden tot patronen van onbegrip en teleurstelling. Onregelmatigheden in de zin in seks, impulsieve beslissingen en problemen met plannen kunnen ervoor zorgen dat partners langs elkaar heen leven. 

Ik spreek vaak mensen met ADHD die worstelen met overgewicht, wat een negatieve invloed kan hebben op hun seksualiteit. Overgewicht kan zorgen voor minder zin in seks, onzekerheid over het lichaam, erectieproblemen, en gezondheidsproblemen die de seksuele beleving kunnen belemmeren. Daarnaast kan het gevoel van verminderde seksuele aantrekkingskracht bijdragen aan onzekerheid en een afstand tot intieme relaties. 

Kortom, ADHD kan een complexe invloed hebben op seksualiteit en relaties. Het begrijpen en aanpakken van deze uitdagingen vraagt om een open en empathische benadering, waarbij zowel de persoon met ADHD, de partner als een seksuoloog NVVS actief betrokken kunnen zijn bij het vinden van oplossingen. Er liggen veel kansen!

ADHD en seksualiteit: de positieve aspecten

Hoewel ADHD vaak geassocieerd wordt met uitdagingen in het dagelijks leven, zijn er ook positieve aspecten die invloed kunnen hebben op seksualiteit. Ik vindt het erg belangrijk om deze positieve kanten te erkennen en te waarderen, omdat het beeld van ADHD vaak wordt gedomineerd door de uitdagingen die het met zich meebrengt. Door ook de positieve aspecten te belichten, kan een meer evenwichtig en genuanceerd beeld ontstaan van hoe ADHD de seksualiteit kan beïnvloeden. En dat helpt enorm.

Mensen met ADHD ervaren vaak een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, wat kan zorgen voor intense en levendige seksuele ervaringen. Deze gevoeligheid kan bijdragen aan een diepe beleving van zowel fysieke als emotionele intimiteit. Seks met iemand met ADHD wordt vaak gekenmerkt door passie, hartstocht, en vuur, waardoor het allesbehalve saai is. De spontaniteit en energie die kenmerkend zijn voor mensen met ADHD kunnen zorgen voor opwindende en dynamische seksuele interacties, vol spanning en erotiek.

Daarnaast kan impulsiviteit, een kenmerk van ADHD, in positieve zin bijdragen aan een avontuurlijke en speelse benadering van seksualiteit. Dit kan leiden tot spontane en creatieve seksuele ervaringen, waarbij partners nieuwe dingen uitproberen en openstaan voor experimenteren.

Mensen met ADHD kunnen ook minder geremd zijn, wat kan bijdragen aan een gevoel van vrijheid en expressie in hun seksuele leven.

Een ander voordeel is de hyperfocus die mensen met ADHD soms kunnen ervaren. Tijdens intieme momenten kan deze hyperfocus leiden tot een sterkere concentratie op de partner en de ervaring, wat kan resulteren in een intensere en meer bevredigende seksuele interactie.

Nog meer aandacht voor de mooie kanten van ADHD

Mensen met ADHD hebben vaak een hoog energieniveau, wat kan resulteren in een ongekende passie en enthousiasme binnen hun seksuele relaties. Deze energie kan ervoor zorgen dat zowel zijzelf als hun partner de seksuele ervaring als intens en opwindend ervaren. Dit energieke aspect van ADHD kan de relatie verrijken, door een speelse en levendige dynamiek te creëren waarin beide partners zich volledig kunnen verliezen in de momenten van intimiteit.

Daarnaast is nieuwsgierigheid een kenmerk dat vaak wordt gezien bij mensen met ADHD. Deze nieuwsgierigheid kan bijdragen aan een open en avontuurlijke houding ten opzichte van seksualiteit, waarbij er ruimte is om nieuwe ervaringen en fantasieën te verkennen. Dit kan leiden tot een seksleven vol variatie en nieuwe ontdekkingen, waar beide partners actief aan bijdragen en openstaan voor het uitproberen van verschillende vormen van intimiteit.

Mensen met ADHD voelen emoties vaak heel diep. Dit kan resulteren in sterke emotionele verbindingen en een intense intimiteit in hun relaties. De diepe emotionele beleving kan ervoor zorgen dat seksuele interacties niet alleen fysiek, maar ook emotioneel heel vervullend zijn. Deze intensiteit van emoties en verbinding kan de relatie verdiepen en ervoor zorgen dat partners zich echt gezien en begrepen voelen, wat een prachtige basis vormt voor duurzame intimiteit.

Verder zijn mensen met ADHD vaak goed in het omarmen van variatie. De neiging om verveling te vermijden stimuleert hen om nieuwe manieren te zoeken om elkaar te verrassen en het seksleven spannend te houden. Deze hang naar diversiteit kan leiden tot een dynamische en afwisselende relatie, waarin beide partners actief bezig zijn om de relatie levendig en fris te houden.

Tot slot speelt humor vaak een belangrijke rol in de interacties van mensen met ADHD. Lachen tijdens seks of intieme momenten helpt om spanning los te laten en brengt de partners dichter bij elkaar. Lachbuien kunnen zorgen voor ontspanning, het vrijkomen van gelukshormonen zoals endorfines, en het versterken van de onderlinge verbondenheid. Dit speelse en humoristische aspect maakt dat de seksuele interactie niet alleen een kwestie is van fysieke beleving, maar ook een bron van vreugde en plezier.

Seksualiteit bij vrouwen met ADHD

Vrouwen met ADHD ervaren vaker seksuele opwindingsproblemen waardoor penetratieseks pijn kan doen en hebben moeite met het bereiken van een orgasme. Hormonale schommelingen kunnen de symptomen verergeren, vooral tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap, post-partum periode en de overgang. Sandra Kooij wijst erop dat vrouwen met ADHD vaker last hebben van hypersensitiviteit, waardoor seksuele aanrakingen als onprettig kunnen worden ervaren.

Tijdens de overgang dalen de oestrogeen- en progesteronspiegels, wat kan leiden tot een verergering van ADHD-symptomen zoals concentratieproblemen, prikkelbaarheid en slaapstoornissen. Deze veranderingen kunnen een negatieve invloed hebben op de seksualiteit. Vrouwen kunnen zich overweldigd voelen door hun symptomen, wat kan leiden tot verminderd seksueel verlangen en problemen in intieme relaties.

ADHD en seksualiteit in de verschillende levensfasen

De invloed van ADHD op seksualiteit varieert per levensfase:

• Jonge volwassenheid: In deze fase zijn experimenteren, impulsiviteit en risicovol gedrag vaak aanwezig. De uitdaging ligt in het ontwikkelen van gezonde seksuele relaties en het vermijden van impulsieve keuzes die schadelijk kunnen zijn.

• Volwassenheid: Veel volwassenen met ADHD hebben moeite met langdurige relaties. Seksuele problemen zoals verminderde zin en moeilijkheden met emotionele intimiteit kunnen de relatie onder druk zetten. Relatie- en seksuologische behandeling van mij kunnen hierbij ondersteunend zijn.

• De overgang en het ouder worden: Hormonale veranderingen kunnen ADHD-symptomen verergeren, wat een negatieve invloed kan hebben op seksualiteit. Vrouwen kunnen te maken krijgen met vaginale atrofie en pijn tijdens het vrijen, terwijl mannen erectieproblemen kunnen ervaren. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan leefstijl en psychologische ondersteuning om deze uitdagingen het hoofd te bieden.

Seksuologische behandeling bij ADHD

Een geïntegreerde aanpak is helpend bij de behandeling van seksuele problemen bij volwassenen met ADHD. Een holistische benadering die zowel de ADHD-symptomen als de seksuele problemen aanpakt is daarbij belangrijk.

• Medicatiebegeleiding: het is misschien een idee om te overwegen of medicatie of hormoonsuppletie helpend kan zijn en áls je medicatie of hormoonsuppletie gebruikt adviseer ik je om regelmatig te bespreken of aanpassingen nodig zijn om bijwerkingen op seksueel gebied te minimaliseren

• Seksuologische behandeling: met aandacht voor alles wat voor jou/jullie belangrijk is waaronder communicatie en het creëren van positieve seksuele ervaringen

• Leefstijlinterventies: beweging, voeding en slaapmanagement spelen bij iedereen en zeker ook bij mensen met ADHD een rol in het verbeteren van de algehele gezondheid en het vergroten van seksueel plezier

• Psycho-educatie: het vergroten van het inzicht in de interactie tussen ADHD en seksualiteit kan helpen om patronen te herkennen en aan te passen

• Relatietherapie: relatietherapie zoals EFT kan helpen om patronen te doorbreken en de emotionele en seksuele verbinding te versterken

Conclusie

ADHD kan een aanzienlijke invloed hebben op seksualiteit en relaties, negatief maar ook zeker positief. Ik vind het belangrijk om erkenning te geven aan de lasten en ik vind het belangrijk om bewust te zijn van de vele lusten die ADHD aan je seksleven kan geven. Het kan helpend zijn als mensen met ADHD en hun partners kennis hebben over ‘ADHD en seksualiteit’ en indien nodig hulp zoeken bij een gespecialiseerd seksuoloog NVVS. Met de juiste ondersteuning en behandeling, zoals seksuologische behandeling, kan je gelukkig leren omgaan met ADHD en een heel bevredigend, plezierig seksueel en relationeel leven hebben.

Ik kan je een behandeling op maat bieden waarbij de aspecten van ADHD kunnen worden meegenomen. Neem gerust contact op voor een seksuologisch consult of meer informatie. Ik ben er als seksuoloog NVVS om je te helpen. Je staat er niet alleen voor! Je kunt dit contactformulier in vullen of mij tijdens kantoortijden bellen op 0610797061. Dan kunnen we een afspraak voor een consult via bellen, videobellen of in de praktijkruimte. Wat jij wilt!

Meer informatie over ADHD is te vinden bij de Hersenstichting en de GGZ Standaarden.

Astrid Kremers, seksuoloog NVVS