ADHD en seksualiteit: de lusten en de lasten
Inleiding
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) heeft invloed op veel aspecten van het dagelijks leven, zoals werk, relaties, en óók op seksualiteit. In dit artikel bespreek ik, Astrid Kremers, seksuoloog NVVS, hoe ADHD de seksualiteit beïnvloedt bij zowel mannen als vrouwen. Ik ga in op de seksuele uitdagingen die vaak voorkomen bij ADHD, zoals concentratieproblemen tijdens intimiteit en geef inzicht in hoe je met deze obstakels kunt omgaan. Daarnaast belicht ik de positieve kanten die ADHD kan hebben binnen seksuele relaties. Mijn inzichten komen voort uit de vele cliënten die ik met ADHD heb begeleid en de kennis van experts zoals hoogleraar en psychiater Sandra Kooij – mede-initiatiefnemer van het waardevolle H3 netwerk. Of je nu te maken hebt met ADHD en seksuele problemen of op zoek bent naar handvatten voor verbetering, dit artikel biedt praktische tips en liefdevolle oplossingen voor verschillende leeftijden, genders en levensfases. Ben je de partner van iemand met ADHD dan adviseer ik je dit artikel te lezen.
Wat is ADHD?
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door problemen met aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit. Hoewel ADHD vaak in verband wordt gebracht met kinderen, ervaren volwassenen ook problemen met ADHD. ADD is een subtype van ADHD.
Bij volwassenen uit zich dit vaak in problemen zoals chronische onrust, impulsieve beslissingen, moeite met plannen en organiseren en soms zelfs stemmingswisselingen. ADHD kan op verschillende manieren invloed hebben op het dagelijks leven, waaronder op werk, financiën, relaties én seksualiteit.
Symptomen van ADHD bij volwassenen:
- Aandachtsproblemen: moeite met concentreren op een taak, snel afgeleid zijn, dingen vergeten
- Hyperactiviteit: voortdurend gevoel van innerlijke onrust, moeite om stil te zitten of te ontspannen
- Impulsiviteit: snel beslissingen nemen zonder de gevolgen te overzien, impulsief gedrag in sociale en professionele situaties
ADHD wordt vaak geassocieerd met comorbide problemen zoals angst, depressie, slaapstoornis, bipolaire stoornis en verslaving die ook hun weerslag kunnen hebben op seksualiteit en relaties.
Je bent niet de enige
Het is belangrijk te weten dat veel mensen met ADHD te maken hebben met seksuele uitdagingen. Je bent dus zeker niet de enige! Seksuele problemen zoals impulsiviteit, aandachtsproblemen en moeite met intimiteit zijn veelvoorkomende ervaringen bij zowel mannen als vrouwen met ADHD. Problemen op het gebied van werk, financiën, organisatie en planning hebben vaak een negatieve invloed op de zin in seks van de partner. Het goede nieuws is dat er hulp is. Met de juiste begeleiding en aanpassingen kun je manieren vinden om met deze problemen om te gaan en de positieve kanten van ADHD binnen je seksuele relatie te benutten. Veel van mijn cliënten hebben ervaren dat door openheid en het zoeken van hulp, er nieuwe mogelijkheden ontstaan om hun seksualiteit beter te begrijpen en te verbeteren. Ieder mens is anders, ik bied maatwerk en luister naar jouw persoonlijke verhaal.
ADHD en seksualiteit: uitdagingen
ADHD kan de seksuele beleving op verschillende manieren beïnvloeden, bij ieder mens uit zich het anders. ADHD kan leiden tot zowel relationele als individuele seksuele problemen. Misschien herken jij jezelf in (een paar) uitdagingen die ik beschrijf.
Een veelvoorkomende uitdaging is moeite met concentreren tijdens intieme momenten. Mensen met ADHD kunnen snel afgeleid raken door externe prikkels of interne gedachten, waardoor ze moeilijk in het hier en nu kunnen blijven tijdens seks. Dit kan resulteren in een verminderde beleving van intimiteit en kan partners het gevoel geven dat ze er niet echt bij zijn. Dit gebrek aan focus kan leiden tot frustratie en miscommunicatie tussen partners, vooral wanneer de ene partner zich niet gezien of gehoord voelt.
ADHD kan ook leiden tot een onregelmatige seksuele interesse. Sommige volwassenen met ADHD ervaren periodes van intense seksuele interesse, gevolgd door fasen waarin hun zin aanzienlijk afneemt bijvoorbeeld door de vele ballen die ze hoog moeten houden. De constante chaos en de vele verantwoordelijkheden voor de dagelijkse taken kunnen zo overweldigend voelen dat de energie en focus voor intieme momenten vermindert. De schommelingen die hierdoor kunnen ontstaan kunnen verwarrend zijn voor zowel de persoon zelf als voor de partner. Ook kunnen ze bijdragen aan gevoelens van onzekerheid of ontevredenheid in de relatie.
Soms uit ADHD zich in een overmatige seksuele drang. Impulsiviteit kan leiden tot risicovol seksueel gedrag, zoals onbeschermde seks waardoor grotere kans op soa, vreemdgaan of het aangaan van seksuele contacten zonder goed na te denken over de consequenties. Dit kan niet alleen gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, maar ook emotionele problemen veroorzaken, zoals schuldgevoelens of angst voor afwijzing. Dit type gedrag kan relaties onder druk zetten, vooral als een partner zich buitengesloten of verraden voelt.
Mensen met ADHD hebben vaak moeite met het reguleren van hun emoties. In een seksuele context kan dit zich uiten in overmatige prikkelbaarheid, stemmingswisselingen of een verlaagd zelfbeeld. Seksuele afwijzing of teleurstellingen kunnen hierdoor intensiever worden ervaren, wat weer kan leiden tot vermijding van seksuele intimiteit of juist een verhoogde behoefte aan bevestiging door seks. Deze emotionele instabiliteit kan de relatie beïnvloeden en leiden tot onbegrip en afstand tussen partners.
Meer seksuele uitdagingen die ADHD kunnen geven
ADHD kan ook de communicatie en emotionele intimiteit in relaties verstoren. Impulsieve uitspraken of daden, vergeetachtigheid en problemen met het aanvoelen van de emoties van de partner kunnen leiden tot conflicten en een verminderd gevoel van verbondenheid. Dit kan partners doen twijfelen aan hun waarde in de relatie of aan de liefde van de ander. Het ontbreken van voorspelbaarheid en consistentie in gedrag kan een bron van stress zijn voor beide partners.
Hoewel medicatie kan helpen om ADHD-symptomen onder controle te krijgen, kunnen sommige medicijnen ook bijwerkingen hebben die de seksualiteit beïnvloeden. Een verminderde zin in seks, moeilijkheden met opwinding of problemen met het bereiken van een orgasme zijn mogelijke bijwerkingen. Deze bijwerkingen kunnen leiden tot frustratie en een verstoord seksueel zelfbeeld, vooral als de positieve effecten van de medicatie op andere levensgebieden groot zijn en er weinig ruimte lijkt voor aanpassing.
In langdurige relaties kunnen de symptomen van ADHD leiden tot patronen van onbegrip en teleurstelling. Onregelmatigheden in de zin in seks, impulsieve beslissingen en problemen met plannen kunnen ervoor zorgen dat partners langs elkaar heen leven.
Ik spreek vaak mensen met ADHD die worstelen met overgewicht, wat een negatieve invloed kan hebben op hun seksualiteit. Overgewicht kan zorgen voor minder zin in seks, onzekerheid over het lichaam, erectieproblemen en gezondheidsproblemen die de seksuele beleving kunnen belemmeren. Daarnaast kan het gevoel van verminderde seksuele aantrekkingskracht bijdragen aan onzekerheid en een afstand tot intieme relaties.
Kortom, ADHD kan een complexe invloed hebben op seksualiteit en relaties. Het begrijpen en aanpakken van deze uitdagingen vraagt om een open en empathische benadering, waarbij zowel de persoon met ADHD, de partner als een seksuoloog NVVS actief betrokken kunnen zijn bij het vinden van oplossingen. Er liggen veel kansen!
ADHD en seksualiteit: de positieve aspecten
Hoewel ADHD vaak geassocieerd wordt met uitdagingen in het dagelijks leven, zijn er ook positieve aspecten die invloed kunnen hebben op seksualiteit. Ik vindt het erg belangrijk om deze positieve kanten te erkennen en te waarderen, omdat het beeld van ADHD vaak wordt gedomineerd door de uitdagingen die het met zich meebrengt. Door ook de positieve aspecten te belichten, kan een meer evenwichtig en genuanceerd beeld ontstaan van hoe ADHD de seksualiteit kan beïnvloeden. En dat helpt enorm. Misschien herken jij je in één of meer van de volgende positieve aspecten.
Mensen met ADHD ervaren vaak een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, wat kan zorgen voor intense en levendige seksuele ervaringen. Deze gevoeligheid kan bijdragen aan een diepe beleving van zowel fysieke als emotionele intimiteit. Seks met iemand met ADHD wordt vaak gekenmerkt door passie, hartstocht, en vuur, waardoor het allesbehalve saai is. De spontaniteit en energie die kenmerkend zijn voor mensen met ADHD kunnen zorgen voor opwindende en dynamische seksuele interacties, vol spanning en erotiek.
Daarnaast kan impulsiviteit, een kenmerk van ADHD, in positieve zin bijdragen aan een avontuurlijke en speelse benadering van seksualiteit. Dit kan leiden tot spontane en creatieve seksuele ervaringen, waarbij partners nieuwe dingen uitproberen en openstaan voor experimenteren.
Mensen met ADHD kunnen ook minder geremd zijn, wat kan bijdragen aan een gevoel van vrijheid en expressie in hun seksuele leven. Dit kan bijdragen aan unieke vormen van intimiteit en plezier.
Een ander voordeel is de hyperfocus die mensen met ADHD soms kunnen ervaren. Tijdens intieme momenten kan deze hyperfocus leiden tot een sterkere concentratie op de partner en de ervaring, wat kan resulteren in een intensere en meer bevredigende seksuele interactie.
Meer aandacht voor de mooie kanten van ADHD
Mensen met ADHD hebben vaak een hoog energieniveau, wat kan resulteren in een ongekende passie en enthousiasme binnen hun seksuele relaties. Deze energie kan ervoor zorgen dat zowel zijzelf als hun partner de seksuele ervaring als intens en opwindend ervaren. Dit energieke aspect van ADHD kan de relatie verrijken, door een speelse en levendige dynamiek te creëren waarin beide partners zich volledig kunnen verliezen in de momenten van intimiteit.
Daarnaast is nieuwsgierigheid een kenmerk dat vaak wordt gezien bij mensen met ADHD. Deze nieuwsgierigheid kan bijdragen aan een open en avontuurlijke houding ten opzichte van seksualiteit, waarbij er ruimte is om nieuwe ervaringen en fantasieën te verkennen. Dit kan leiden tot een seksleven vol variatie en nieuwe ontdekkingen, waar beide partners actief aan bijdragen en openstaan voor het uitproberen van verschillende vormen van intimiteit.
Mensen met ADHD voelen emoties vaak heel diep. Dit kan resulteren in sterke emotionele verbindingen en een intense intimiteit in hun relaties. De diepe emotionele beleving kan ervoor zorgen dat seksuele interacties niet alleen fysiek, maar ook emotioneel heel vervullend zijn. Deze intensiteit van emoties en verbinding kan de relatie verdiepen en ervoor zorgen dat partners zich echt gezien en begrepen voelen, wat een prachtige basis vormt voor duurzame intimiteit.
Verder zijn mensen met ADHD vaak goed in het omarmen van variatie. De neiging om verveling te vermijden stimuleert hen om nieuwe manieren te zoeken om elkaar te verrassen en het seksleven spannend te houden. Deze hang naar diversiteit kan leiden tot een dynamische en afwisselende relatie, waarin beide partners actief bezig zijn om de relatie levendig en fris te houden.
Tot slot speelt humor vaak een belangrijke rol in de interacties van mensen met ADHD. Lachen tijdens seks of intieme momenten helpt om spanning los te laten en brengt de partners dichter bij elkaar. Lachbuien kunnen zorgen voor ontspanning, het vrijkomen van gelukshormonen zoals endorfines, en het versterken van de onderlinge verbondenheid. Dit speelse en humoristische aspect maakt dat de seksuele interactie niet alleen een kwestie is van fysieke beleving, maar ook een bron van vreugde en plezier.
Specifieke seksuele problemen bij vrouwen met ADHD
Vrouwen met ADHD ervaren vaker seksuele opwindingsproblemen waardoor penetratieseks pijn kan doen en hebben vaker moeite met het bereiken van een orgasme. Hormonale schommelingen kunnen de symptomen verergeren, vooral tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap, post-partum periode en de overgang. Vrouwen met ADHD kunnen vaker last hebben van hypersensitiviteit, waardoor seksuele aanrakingen als onprettig kunnen worden ervaren.
Tijdens de overgang dalen de oestrogeen- en progesteronspiegels, wat kan leiden tot een verergering van ADHD-symptomen zoals concentratieproblemen, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en slaapstoornissen. Deze veranderingen kunnen een negatieve invloed hebben op de seksualiteit. Vrouwen kunnen zich overweldigd voelen door hun symptomen, wat kan leiden tot verminderd seksueel verlangen en problemen in intieme relaties.
Specifieke seksuele problemen bij mannen met ADHD
Mannen met ADHD kunnen te maken krijgen met diverse seksuele problemen die worden beïnvloed door impulsiviteit en aandachtsproblemen. Zo is vroegtijdige ejaculatie een veelvoorkomend probleem. Aandachtsproblemen kunnen ervoor zorgen dat mannen tijdens seks snel afgeleid raken, wat kan leiden tot erectieproblemen of een verminderd vermogen om in het moment aanwezig te blijven. Deze constante afleiding kan de intimiteit en het seksuele plezier negatief beïnvloeden.
Daarnaast kan de behoefte aan constante stimulatie ertoe leiden dat de focus op seks kortdurend blijft, waardoor diepere emotionele verbindingen moeilijk tot stand komen. Mannen met ADHD ervaren ook vaak gevoelens van frustratie en faalangst, wat kan resulteren in een lage seksuele tevredenheid, vooral als er sprake is van negatieve seksuele ervaringen of een gebrek aan impulscontrole.
ADHD en seksualiteit in de verschillende levensfasen
De invloed van ADHD op seksualiteit varieert per levensfase:
- Jonge volwassenheid: In deze fase zijn experimenteren, impulsiviteit en risicovol gedrag vaak aanwezig. De uitdaging ligt in het ontwikkelen van gezonde seksuele relaties en het vermijden van impulsieve keuzes die schadelijk kunnen zijn.
- Volwassenheid: Veel volwassenen met ADHD hebben moeite met langdurige relaties. Seksuele problemen zoals verminderde zin en moeilijkheden met emotionele intimiteit kunnen de relatie onder druk zetten. Relatie- en seksuologische behandeling van mij kunnen hierbij ondersteunend zijn.
- De overgang en het ouder worden: Hormonale veranderingen kunnen ADHD-symptomen verergeren, wat een negatieve invloed kan hebben op seksualiteit. Vrouwen kunnen te maken krijgen met vaginale atrofie en pijn tijdens het vrijen, terwijl mannen erectieproblemen kunnen gaan ervaren. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan leefstijl en psychologische ondersteuning om deze uitdagingen het hoofd te bieden.
Seksuologische behandeling bij ADHD
Een geïntegreerde aanpak is helpend bij de behandeling van seksuele problemen bij volwassenen met ADHD. Een holistische benadering waarbij er zowel aandacht is voor de ADHD-symptomen als de seksuele problemen is daarbij belangrijk.
- Medicatiebegeleiding: Het kan nuttig zijn om te overwegen of medicatie of hormoonsuppletie ondersteuning kan bieden bij zowel ADHD als seksuele problemen. Wanneer je medicatie gebruikt of hormoonsuppletie is het belangrijk om regelmatig met je zorgverlener te bespreken of er aanpassingen nodig zijn. Medicatie kan namelijk bijwerkingen hebben die een negatieve invloed op het seksueel functioneren kunnen hebben. Door regelmatige controle en evaluatie kunnen deze bijwerkingen tijdig worden herkend en kan de behandeling worden aangepast om je seksuele gezondheid te optimaliseren, zonder dat dit ten koste gaat van de behandeling van ADHD-symptomen.
- Seksuologische behandeling: Bij mensen met ADHD kunnen seksuele problemen worden versterkt door communicatieproblemen, afleiding en impulsiviteit. Een seksuologische behandeling kan zich richten op het verbeteren van communicatie tussen partners, zodat je leert praten over je verlangens, grenzen en uitdagingen. Daarnaast kan het belangrijk zijn om te werken aan het creëren van positieve seksuele ervaringen. Dit kan door nieuwe manieren te verkennen om intimiteit te beleven, waarbij de nadruk ligt op de ervaring in plaats van alleen de performance. In de seksuologische behandeling kan je ook leren omgaan met de symptomen van ADHD tijdens intieme momenten en je kan leren om je meer te focussen op het hier en nu.
- Leefstijlinterventies: Voor mensen met ADHD spelen beweging, voeding en slaapmanagement een belangrijke rol in hun algehele welzijn, inclusief de seksuele gezondheid. Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om de symptomen van ADHD te managen en draagt ook bij aan een verhoogde seksuele energie en uithoudingsvermogen. Voeding speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van de algehele gezondheid en kan positief bijdragen aan een plezierig seksleven. Slaapmanagement is essentieel, aangezien veel mensen met ADHD slaapproblemen ervaren, wat kan leiden tot vermoeidheid en een verminderde zin in seks. Het ontwikkelen van gezonde slaapgewoonten kan meer energie geven en je seksuele ervaring plezieriger maken. Stoppen met alcohol drinken of het desnoods het beperken ervan wordt ook expliciet geadviseerd. En natuurlijk kan mindfulness van grote waarde zijn.
- Psycho-educatie: Het vergroten van kennis over de relatie tussen ADHD en seksualiteit kan helpen om patronen te herkennen en te doorbreken. Psycho-educatie biedt inzicht in hoe ADHD-symptomen, zoals impulsiviteit en aandachtsproblemen, invloed kunnen hebben op het seksuele functioneren. Je kunt leren hoe deze symptomen je intieme leven beïnvloeden, zodat je bewustere keuzes kan maken. Uitleg kan ook helpen om misverstanden en schuldgevoelens weg te nemen en te vervangen door begrip en constructieve oplossingen. Daarnaast helpt psycho-educatie bij het normaliseren van bepaalde problemen, waardoor je minder het gevoel hebt dat je faalt. Je kunt praktische handvatten krijgen om met jouw uitdagingen om te gaan. Dit artikel biedt hopelijk al een eerste aanzet.
- Relatietherapie en cognitieve gedragstherapie: EFT (Emotionally Focused Therapy) helpt koppels om emotionele patronen te doorbreken en de verbinding te versterken, wat helpend kan zijn voor mensen met ADHD die seksuele problemen ervaren. ACT (Acceptance and Commitment Therapy) kan jou helpen om negatieve gedachten en gevoelens rondom seksualiteit te accepteren zonder erin vast te lopen. Door meer te leren focussen op het moment en persoonlijke waarden, kan je leren om meer aanwezig te zijn in het hier en nu tijdens het vrijen en meer voldoening te ervaren in je seksleven.
Uitnodiging
ADHD kan een aanzienlijke invloed hebben op seksualiteit en relaties, negatief maar ook zeker positief. Ik vind het belangrijk om erkenning te geven aan de lasten en mensen bewust te laten zijn van de lusten die ADHD aan het seksleven kan geven. Het kan helpend zijn als mensen met ADHD en hun partners kennis hebben over ‘ADHD en seksualiteit’ en indien nodig hulp zoeken bij een gespecialiseerd seksuoloog NVVS. Met de juiste ondersteuning en behandeling, zoals seksuologische behandeling, kan je gelukkig leren omgaan met ADHD en een heel bevredigend, plezierig seksueel en relationeel leven hebben.
Ik kan je een behandeling op maat bieden waarbij de aspecten van ADHD kunnen worden meegenomen. Neem gerust contact op voor een seksuologisch consult of meer informatie. Ik ben er als seksuoloog NVVS om je te helpen. Je staat er niet alleen voor! Je kunt dit contactformulier in vullen of mij tijdens kantoortijden bellen op 0610797061. Dan kunnen we een afspraak voor een consult via bellen, videobellen of in de praktijkruimte. Wat jij wilt!
Astrid Kremers, seksuoloog NVVS
Wil je meer lezen? Dan raad ik je deze boeken aan:
- Sandra Kooij: ‘ADHD bij volwassenen, diagnostiek en behandeling’
- Sandra Kooij en Jacqueline van de Sande: ‘Bloedirrirant‘
Of bekijk de ADHD powerbank.
Ook interessant om te lezen: